FRANSA, ALMANYA VE BENELÜKS GEZİLERİ

FRANSA, ALMANYA VE BENELÜKS* ÜLKELERİ GEZİSİ BİR “GEZ-GÖR-YAZ” ETKİNLİĞİDİR

9 Temmuz-16 Temmuz 2017

9 Temmuz 2017. Her zamanki gibi Ankara başlangıç ve İstanbul ve de Avrupa; “Gez-Gör-Yaz” etkinliği.. Yeni coğrafyaları görme, yeni kültürlerı tanıma, yeni dostluklar, arkadaşlıklar edinme etkinliği.. Ayak tabanınızın altındaki coğrafyayı yazmak için Marko Poloculuk oynamak..

İstanbul Atatürk Hava Limanı’nda güzel rehberimiz Edirneli Aysen Abbasoğlu ile sabahın 06:00’sında buluştuk. Yeni dostlukların ve arkadaşlıkların potansiyel kaynağı güzel insanlar grubu tamamladı ve;

Bu sefer gezi coğrafyamız olan; Fransa, Almanya ve Benelüks ülkeleri; Belçika, Hollanda ve Lüksemburg; 07:00’de uçuldu. Saat; 11:00’de Hollanda-Amsterdam’a inildi ve sonrasında otobüsle Belçika’nın Başkenti Brüksel’e gidildi.. Elbet gezi; “di,di, di” diye devame etmeyecek, didinin didisini didkleyip; gezeceğiz, göreceğiz ve yazacağız..

Hareket öncesi host çokluklara çocuk dergileri dağıtıyor.. Ececan’a Ayşegül dergisi istedim. Güldü. Sonra aklıma geldi kızım yarın 26’sına girecek . Nice nitel Ayşegül’lü günler geçti. Artık ona : “Nice Ayşegülsüz nitel ve nicel, ama çocuklarıyla” demek gerek... Havada yine sınıf ayrımı. Cumhuriyet ve sözcü , yani sol gazete dağıtımi havaalanında yok. Uçakta sadece busınesclas da dağıtılıyor..

Hani demokrasi ve özgür düşünce yanlısı Olduklarını söylüyorlardı. Yalan. Hostes benim sesli tepkime bir grup gazete getirdi. İçinde zor da olsa yandaşa kaynak olmuş Hürriyet var. Herkese dağıtmadıni söyleyebilirdim o streste unuttum. Ben de zaten okumadim. Busines ayrıvalıgı yaşayanlar acaba bu ülke için ne yaptılar? sorusu sormadan edemiyorum. Doğru siyasi ve ekonomik efendileri bunlar..Uzun adam havada karada her yerde yalan..

Brüksel’de etkililiklerimiz ‘Belçika Eyfell’i denen Atomyum gezilecek. Çın ve Japon Evleri görülecek- Kraliyet sarayları (2 adet) görülecek. Ve de; Brüksel Grand Plaçe meydanına gidilecek.

Saat 10:08 Amsterdam inişi başladı..Uçak tekeri 10:35’te piste bıraktı. Avrupa’nin 3.büyük hava limani. Birincis İngiltere Hiltrof, ikincisi Almanya Fankfurt.

Saat şu an 12:03. Burada 11:02 Saatlerimizi 2 saat geri aldık.. Evet, 11:02 ve Brüksel’e yolculuk başladı. 3 saat sürecekmiş. 1,5 saat sonra Hollanda-Belçika sınırına varacağız.. Hollanda inekleri eşliğinde deniz seviyesinin 8.5 metre aşağısında gidiyoruz. Saat, 13:57. 1km sonra Belçika (Belgie) gireceğiz. RES santralleri sıra-sıra karşımızda. 350 km uzunluğundaki Shelde Nehir bağlantılı Liman kenti Antwerpen(Anvers)’e geldik. Bir kadın (Arap) ayaklarını torpido üstüne köymüş gidiyor. Hollanda ve Belçika’da, özellikle Hollanda dümdüz.Tepe bulmanız olası değil. Arazıler adeta halı deseni gibi işlenmiş; düzenli mi, düzenli..

BRÜKSEL (BRUSSELS-BRUXELLES):

Saat; 15:30’da Brüksel’deyiz... Kent turu yapıyoruz.. Kentte Panamorik bakamıyoruz, çünkü yataromik geziyoruz. Kent ise bize tüm ihtişamıyla bakıyor.. Kentler mi güzel yoksa tepeden bakınca mı güzeller?... Her ne ise; galiba tepeden, uzaktan bakmak bazı kirlilikleri örtüyor. Yok-yok Brüksel’e panaromik (tepeden veya geniş açılı bakış) baksak da, güzel mi güzel..

Brüksel: Brüksel, Belçika'nın üç federal bölgesinden biri olan Brüksel Bölgesi'nin başkenti olmanın yanında, Belçika’nın da başkenti. Bitmedi; Avrupa’nın başkenti. Dahası; Avrupa’nın resmi olarak bir başkenti değil elbet, fakat; Avrupa komisyonu, Avrupa Bakanlar Konseyi ve Avrupa Parlamentosu’na (Fransa-Strasburg ile birlikte) ev sahipliği yaptığı için Brüksel, Avrupa’nın başkenti olarak bilinir.

Gerçekten küreselleşme, yani; ‘hak, hukuk ve özgür bölüşüm, dayanışma esası” dikkate alınarak zehirli örümcek ağı sınırların kaldırılması ve dünya başkentine gidilmesi umuduyla olması gereken evrensel duruş. Çok dahası; gezegen kardeşliği. Bizler bu cennetin izdüşümü gezegenimizi yok etmenin savaşı içinde bitiriyoruz. Neden “Gezegen Kardeşliği” kurumsallaşmasın. Evrende dünyadaki kum tanesi kadar yıldız ve her yıldızda en az 12 gezegen varsa elbet bizden başka akıllı gezegenler vardır. Yarın yıldız savaşlarının başlamayacağını kim söyleyebilir.

Evet; dünün bilim kurgu romanları günümüz gerçekleri olduysa, bu günün bilim kurgu romanları neden yarının gerçekleri olmasın..

Brüksel’imizden uzaklaşmayalım. İşte bu Brüksel aynı zamanda; Washington’dan sonra dünyanın en yeşil ikinci başkenti olduğunu gördük. Birkaç yüzyıl önce bataklığın kurutulması sonucu ortaya çıkmış bir şehir. Adı bataklığın içindeki yerleşim yeri anlamına geliyormuş. Brüksel bir zamanlar dünyanın en büyük liman kenti imiş.

Bürselinden söz edince Belçika’ya da kısaca değinmek gerek: Yüzölçümü; 30,528 km², nüfusu 11 milyon olan bir Batı Avrupa ülkesi. Resmî adıyla Belçika Krallığı. Avrupa Birliği'ne üye ve birliğin ve NATO gibi bazı uluslararası organizasyonların merkezlerini barındırdığını ve bu nedenle, Brüksel’in Avrupa Başkenti görüldüğü ülke..

Brüksel’de ilkin, mühendisliğin ve mimarlığın şiirsel ürünü; “Atomium”’da soluklandık. Çelik ve alüminyumdan yapılan Atomium’a Belçika’nın EYFELL’i deniyor. Atom parçacığının 126 milyon kez büyütülmüş veya Bir demir kristalinin 165 milyar kez büyütülmüş durumu betimlenmiş. Tasarımı Belçikalı mühendis André Waterkeyn'a ait olan ve 1958 yılında Brüksel'deki Expo'58 Dünya Fuarı'na renk katması için inşa edilmiş. Beklenenin üzerinde ilgi görünce 6 aylığına yapılan bu ilginç kurgu “Atomium” sürekli kılınmış.. 102 metre yüksekliğinde olduğunu öğrendik..

Birbirine demir çubuklarla bağlı olan toplam 9 küreden meydana geldiğini gözlemliyorsunuz. Her küre 18 metre çapında imiş.. En son kata asansörle ulaşılıyor. Restaurantı var. Manzara harika. Diğer 3 kat sosyal ve kültürel aktiviteler için kullanılıyor. Net adres; Avenue de l’Atomium.

Yakınında; Bruparck ve şimdiki adı Budın (Kral Baudouin) olan Heysel (Heizel) stadı burada. Heysel faciası geldi aklımıza: 29 Mayıs 1985 günü Brüksel'de oynanacak olan Juventus ile Liverpool arasındaki Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası final maçının başlamasından önce Liverpool taraftarlarının İtalyanlara saldırması ve çıkan panik sonucu bir duvarın çökmesi ve taraftarların tel örgülere sıkışması sebebiyle 38 İtalyan taraftar ve 1 Belçikalının yaşamını yitirdiği stad. Bu bolge aynı zamanda; Park D’ Ossehem-Atomıum diye geçer..

Adamlar bir yapı inşa ediyorlar “Eyfell, Özgürlük anıtı veya Atomium” gibi dünyanın dikkatini ve turist çekiyor biz ise, ideolojik kent girişleri inşa ediyor ve kendimize güldürüyoruz. Bir önerim var var olmasına da..Hadi söyliyeyim; gezegen kardeşliği anıtı.. Bu güldürme olgusuna, Fransa’daki zafer takı’nı işlerken daha geniş değineceğim..

Şimdi sıra; karşılıklı bulunan Çin ve Japon mimarisinin iki yapıtı; Çin ve Japon Evleri’inde. Bu evler ilk kez Belçika’yı ziyaret eden Çin ve Japon yetkilileri anısına yapılmış.

Belçika Parlamenter monarşi ile yönetilen bir ülke (Hemen-hemen tüm Avrupa ülkeleri parlamenter monarşı olmasına karşın; hala betı demokrasisinden övgü ile söz etmemiz biraz tuhaf değil mi?!).

Bu çevrenin bir özelliği de, önemli bir parkın olması yanında Belçika krali I.Leopold tarafından yaptırılan, II.Leopold tarafında onarılan “Kral sarayının” burada olması.. Tuğladan yapılan saray duvarı Bruksel’e dek uzanıyormuş..Brüksel’de 2 kral sarayı varmış. Birincisi Kralın kaldığı, diğeri de İdari saray.

Kral ordunun da komutanı..İdari saray; Brederode 16 sokaktaki Brüksel Parkı'nın önünde yer alan Belçika Kraliyet Sarayı (Royal Palace)’dir. 1731 yılında bir yangında tamamen yanan eskisinin yerine yapılan Saray Binası kral l. Leopold döneminde yapılmış ve ve ll.Leopold dönemlerinde genişletilerek, nihayet 1904 yılında ana cephesi yapılarak bugünkü haini almış.

Kral Sarayı; Orta Çağ'da yapılan çok eski bir saray kompleksi olan Coudenberg Sarayı'nın bir parçası.. Kral ve Kraliçenin resmi sarayıdır. Bununla birlikte, kral ve ailesi Brüksel'in eteklerinde Laeken Kraliyet Sarayı'nda yaşıyor.

Çok göçmen alan ülke. Sokakta sarı saçlı, mavi gözlü Belçikalıya tek tuk rastlıyorsunuz. 1960’lardan sonra herkes Brüksel’i terk etmiş. Dikkatimizi çekti; tüm insanlar değil fakat çoğu esmer insanlar. Bunların çoğu Belçika sömürgelerinden gelen Fas ve Cezayirli.

Türkler de azımsanmayacak sayıda. Öyle ki; rastgele birilerine “Nerelisiniz?” diye sorduğunuzda size Emirdağlı olduğunu söyleyeceklerdir. Bu nedenle insanlar; Belçika’nın başkenti Emirdağ diye düşünmeye başlamışlar. Belli ki; Brüksel’de Afyon-Emirdağlı çok. Mahalleleri de varmış. Mahalle, büyük ve ,Emirdağ adı ile dükkanlarla doluymuş..

Belçika bir zamanlar en kolay vatandaşlık hakkı veren ülke iken şimdi bundan vazgeçmiş. Yine de bu konuda duyarlı çünkü, Lüksemburg'un köyü “Schengen-Şengen”’de yapılan Şengen Göçmen anlaşmasına imza atmış.

Brüksel’in Çikolatası, midyesi, ahtapotu ve birası. Öyle ki Bira Müzesı bile varmış. Her üretici firmanın ayrı bardağı da..

Sent Michail Katedrali’nde 15:47’de durduk, selam verdik geçtik. Dikkat ederseniz, Avrupa’daki Katedrallerin hepsi keskin ve sivri hatlı Gotik tarzda. Adeta , tip proje benzeri yapılar. İnsan kanıksıyor.. Bizim Kapalı Çarşı benzeri fakat daha düzenli ve harika “Galerıes Royales St Hubert”. 226 mt uzunluğunda. Özellikle çikolata dükkanları çok zengin görünümlü..

Avrupa'nın en güzel ortaçağ meydanlarından biri olarak kabul edilen ve 17. yüzyıldan kalma birçok tarihi binanın bulunduğu Brüksel'in merkezindeki süslü Büyük-Meydan (Grand-Place/ Grote-Markt)’ında, yani Grand Plaza’dayız. Burası her cadde ve sokağın buluşma noktası. 1871'de kurulan Paris Komünü'nü desteklediği için Brüksel'e kaçmak zorunda kalan Victor Marie Hugo Grand Place / Grote Markt (Market)’ta yaşamış.

Evet; buranın bir adı da Ticaret meydanı (Grote Markt/Market) ilginç ve etkileyici. Sanki; altın meydan. Çünkü Ortaçağ yapıların belli objeleri (Kartal heykelleri ve azizlerin, asillerin heykelleri) altın sarısı. 1400 doğumlu bu yapılar 1.dünya savaşında Brüksel bombalanınca, Grand Place / Grote Markt yerle bir oluyor ve bu binalar yine gotik tarzda yenideninşa ediliyor. Grand Place’deki siyah bina Krallar Sarayı.. Çaprazındaki harka yapı; Belediye sarayı. Kuledeki simetri hatası nedeniyle mimari intihar etmiş..

Manneken Pis (İşiyen çocuğa) giderken yol üstünde bir yapının duvarına monte edilmiş uzanmış bronz heykel çıktı karşımıza. Elinizi sürdüğünüzde şans getirdiği veya buraya tekrar gelineceği söylenen Evelartin Heykeli (Bronz). Söylenceye göre Brukseli tek başına savunmuş kahraman...Ardınan, Manneken Pis denen İşiyen Çocuk heykeli (Errıharlo R’serelars)’ine gideceğiz. Gittik, çocuk hala işiyordu Öykü çok. İkisi yeter: Birincisi; Adam çocuğunu kaybetmiş. Burada işerken bulmuş. Sevinmiş ve heykelini dikmiş. Biz bulsak çocuğun heykelini değil kendisini canlı-canlı dikerdik..

İkinci söylenceye göre; çocuk işeyerek büyüleri bozuyormuş. Cadılar kızıp heykelleştirmişler. Şans getiriyormuş.. 17. yüzyılın başında yapılan heykel, 61 cm uzunluğundadır. Rue de l’Etuve ve Rue du Chene’nin (sokakların) köşesinde yer alıyor. Ayrıca bazı kutlamalarda Manneken Pis’den Belçika birası akıtılır ve insanlara dağıtılırmış.

Brüksel’de dikkatimi çeken askeri silahlı timlerin devriye gezmesi. Nedeni; 20 Hazıran’da Brüksel Central tren istasyonunda eylem hazırlığındaki Canlı bombanın yakalanması..

Brüksel, dünya Ticaret merkezinin bulunduğu yer. Grand Place belli ki bunun düzlemi. Çünkü, yukarıda belirttiğim gibi Brüksel bir zamanlarda dünyanın en büyük ticari liman kenti.. Ve de Nato başkenti..

BRUGGE(BRÜJ)

10 Temmuz 2017 08:30 da bir Orta Çağ kenti olan Brugge ve Paris’e gideceğiz.. Gittik gitmesine de biraz geç gittik. (Nedeni pek yakında diğer bölümcelerde/paragraf canım)..

Bu gün kızımın doğum günü. Nice nitel yıllar dilemek ötesi bir şey yapmak isterdik de yapamayacağız. Doğru; Paris’e gitmek ve Avrupa’yı gezmek de az bir kutlama olmasa gerek..

E-40 otobana girdik saat 08:30.. Önce Brugge gitmezden Gent’e girecek. Brugge’e araç yasak, yüreyereceğiz. 2 meydani varmış. Grote Markt/Markit (Büyük Meydan) ve Burki Meydani.. E40’a girmeden Yeşil kubbeli Kral bazilikasını geçtik. Belçika ve Hollanda yağış aldığı için dış cepheler özel taş tuğlalardan oluşuyor. Brugge Flaman eyaletinin başkenti..Flemenkçe konuşulduğu, Flaman bölgesi kenti Gent (Ghent)’e ulaşmak için E-40’ta ilerliyoruz.

Doların yeşilinin burada yok etmediği, aksine daha da beslediği yemyeşil ve de dümdüz coğrafi düzlemde yol almak insana erinç veriyor.. Toplumu ve bireyi kirleten siyaset ve ticaret kirliliğin yarattığı ruhsal gürültüden uzak kalmak ne güzel..

Saat, 09:28 Schelde Nehri ve Lys ırmaklarının akarsu birleşiminde kurulmuş Gent’e geldik. 250 bin nüfuslu. Yun ticareti önemli. Üniversite kentı. 25 bin öğrencisi varmış. Maes ve Waal nehirlerini geçtik, kendimizden de..

Ececan, her gezide olduğu gibi burada da arkadaş buldu. Kaderdaş da, çünkü Sibel Yılmaz da kendisi gibi doktora yapıyor. Anneleri Behice hanım, gerçekte hanfendi bir kişilik. Kadriye’nin de arkadaşı oldu…

Saat 10:30. İkinci dünya savaşında zarar görmeyen ve tarihi dokusunu koruyan Brugge’deyiz. Sizi alıp masal alemine sürükleyen, çocuk olmamanıza karşın, o büyülü masalsı atmosferinden kurtulamadığınız, zamanı geri alıp doya-doya yaşayamadığınız çocukluğunuzu yaşatan Brugge’deyiz.. Bizim Hanım (Meryem) denen Notre Dame Kilisi’sindeyiz. Tuğlaların yığılması ile yapılmış, Önündeki, kanal Brugge’u Venedik’e benzeten kanallardan biri. İçinde gezi motorları ile turlar düzenleniyor. Kıyıları birahaneler ile bezeli.

Bira çeşidi çok. Her, bira firmasının ayrı-ayrı bira bardakları var. Örneğin boynuz bardak.. İlle de dantelleri. Hemen-hemen iki adımda dantel dükkânı ve dantel ören kadınlar. Genelde patates üreticisi olduğu için patates yemekleri ve kızartmaları ünlü. Birazdan yiyeceğiz.. Kuyruğa girdik, bankta külah içinde dondurma değil, patates kızartması yedik. Fazla kıtırdı sevmedik..İlginç; bira çeşidi ve çikolata çeşidi ile ünlü Brugge’de; Bira ve Çikolata müzesi olması bizi şaşırtmadı..

Brugge’nin iki meydanı var demiştik. Birinci meydandayız; Grote Markt/Markıt(Büyük Meydan).

Bu meydan en büyük ana meydan. Loncaların kurduğu ticaret merkezi. Brugge liman kenti iken çok yoğunmuş. 15 yüzyılda alüvyonla dolunca Anvers’e etkinliğini kaptırmış. Patatesı, mısırı, çikolatası ve danteli unlü. Güzel kızların sürdüğü Payton turu harika.. Meydanda, On üçüncü yüzyılda inşa edilen ve Ortaçağ mimarisini taşıyan, 83 metrelik Brugge Çan Kulesi, farklı tonlarda ses çıkartan 47 çanıyla dikkati çekiyormuş..

Bu çanın adı soyadı; Belfort ( Belfry).. Çan kulesine 400’e yakın basamakları tırmanarak çıkabilirsin… Siz en iyisi; meydandaki sayısız faytonlardan birini seçin, eşinizden korkmuyor ve cesaretli iseniz faytoncu sarışın güzelin yanına oturun.. Belediye sarayı 1372 doğumlu. Brugge sarayının cephesinde Kiliselerde olduğu gibi; asillerin, kralların ve ilahi kimliklerin heykelleri var...

Meydandaki rengarenk üçgen dik prizmalı çatılar sanki film platosundasınız izlenimi veren etkileyici görsellik sunuyor size. Sizi gizem ötesine sürükleyen tablo adeta.. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Brugge Tarihi Şehir (Eski Şehir), aynı zamanda şehrin tüm resmi kurumlarının yer aldığı merkez konumunda. Yapılar, bilinen gotik stil tuğladan. Orta Çağ’ın karanlık dönemlerinden izleri kesinlikle aramanıza gerek yok, bin faytona başla zamanda yolculuğa..

Saat oldu 13:42. Brugge’nin ikinci meydanı; “Burki Meydanı”’ındayız. Dahası; Tarihi 10. yüzyıla kadar uzanan Brugge Markt(Şehir Çarşısı). Buraya gelmek için; bira müzesinin sokağından girip Breidelstraat sokağının sonuna doğru kısa bir yürüyüş yapacaksınız ve şehrin, Grote Markt’tan sonra en kalabalık ve işlek ikinci meydanına ulaşacaksınız.

1200’lü yıllarda düzenlenen ve dünyanın ilk fuarı olarak kabul edilen etkinliğin yaşandığı yer olarak biliniyor. Belediye Sarayının bitişiğinde Kutsal Kan Kilisesi (Basilica of the Holy Blood) var. Haçlı seferinde, küçük bir şişede kan getiren Haçlı şövalyesi (Flandre Kontu Alsace Thierry olduğu söyleniyor), İsa’nın kanını getirdi diye kilise yapılmış. 12. yüzyılda inşasına başlanan kilisenin bitirilmesi 20. yüzyılı buluyor. Evet, Kutsal Kan Bazilikası denmesinin nedeni yukarıda değindiğim gibi; Hz. İsa’nın kanının bulunduğu bez parçasının Haçlı Seferleri sırasında Bruges şovalyelerinden birisi tarafından Kudüs’ten buraya getirilmiş olması.

Fuarın ardından önemi giderek artan çarşı, şehirde ticaretin kalbinin attığı nokta. Günümüzde Brugge şehrinin bulunduğu bölgeyi Vikinglerden ve Normanlardan korumak için bir kale inşa edilmiş buraya. Kale yıkılınca, Burg Meydanı’na bırakmış yerini. Adını da bu kaleden almış. Burg oldukça uzun süredir önemli bir siyasi merkez olarak kaldı ve bugün hala Bruges’in idari merkezi konumunda.

14. yüzyılda inşa edilen ihtişamlı Belediye Sarayı, Özgürlük Sarayı, mahkeme binası, ortaçağdan 18. yüzyıla kadar hizmet veren bir Rönesans binası ve sonunda Kutsal Kan Bazilikası bulunuyor.

Bir daha tekrar edeyim; “Orta Çağ'dan kalma mimarisi, değişik çikolataları, danteli, kanalları ve Belçika birası ile ünlü turistik bir kent.”

Küçücük, kanalcık, içi dolu sandalcık..Olmadı bu cümle; Küçük bir Venedik demek istemiştim..

FRANSA-PARİS

Saat, 13:45 PARIS yolculuğu başladı. 3.5 saat sürecek. Kısa bir gezi yapılacak. 1.5 saat sonra Fransa sınırına gireceğiz. Saat, 14:39 Fransa’dayız. Biraz sonra, Fransızca’nın en güzel konuşulduğu üniversite kenti, Lille’den geçeceğiz. Fransa'nın kuzeyindeki Nord-Pas-de-Calais bölgesinin Belçika sınırındaki en büyük kenti. Fransa’nin. Bu kesimi de düzluk. Franklarin Ülkesi Fransa’ya Brugge’de başlayan yağmurla girdik, devam ediyor.

Derken öteden beri şikayetçi görunumü izlenimi veren ŞÖFÖR Fransa’ya 2 saat kala sorun çikardı. Otobüsü kenara çekti. Zaman- zaman Rehber Aysen Abbasoğlu’nu uyardım Adam valizleri indirmiyor, içten içe tepkili. Sorun çıkartacak bir potansiyel. Sonradan öğrendik ki adam Aysen hanımı sürekli rahatsız ediyor, fakat, Aysen hanım olay çıkmasın diye bizden saklıyor..

17:30’da arkadan gelen diğer rehber arkadaş Cem Yelkalan’ın ve Aysen hanımın uğraşılarıyla 2 katlı otobüsüne aktarıldık ve yola 2 saat sonra çıktık. Ve Fredi’nin kâbusundan kurtulduk. Biliyoruz ki, son zamanlarda Müslümanlara yönelik önyargının artığını. Öyle ki; bu nedenle ülkeyi terk eden Türkiye ve Fas kökenli göçmenlerin sayısında büyük artış yaşanmaktadır. Ben Flamanlı Fredi’nin tepkisel duruşunu buna bağladım. Siz istediğiniz yere bağlayın, fakat benim söylediğimi de bir küple düşününü..

Fransa toprakları Hollanda ve Belçika coğrafyası kadar düz değil engebelimsi.. Araziler düzenli villa bahçeleri gibi.. RES, yani Rüzgar Enerji Santralleri ile dolu..

Ve saat 17:40 Paris’teyiz. Yoğun trafik bir türlü bizi Paris’e sokmuyor. Bizi ilk karşılayan Eyfell göründü. Nerden görünmüyor ki!?

Belli ki Paris’in de trafikle başı dertte.. Paris dairesel olarak çevre yolu ile çevrili olmasına karşın trafiği allak bullak. Paris’e girer girmez gözlemliyorsunuz; Paris’in İstanbul, Nevyork, Londra, Berlin ve Barcelano yapılanmalarıyla harmanlanmış bir kent olduğunu...Öyle mi değil mi üç günde anlayacağız..

Saat; 20:11. Paris'in simgesi olan Eyfel Kulesi'ni fotoğraflayabileceğiniz en güzel ve yüksek noktada yer alan bir Trocader Meydanındayız. Ortasındaki Eyfell “Benden ihtişamlısı varmı!” feryadıyla karşılıyor sizi. Kulesi denmiyor çünkü, Eyfell adeta Paris’in sembolü haline geldi ve toplumlarda da simge oldu. Döğru Eyfell’e koştuk. Panamorik resimler aldık. Yarın Eyfell ve Sen nehri turu.

Place de la Concorde-Concorde meydanındaki Zafer Takı (Fransızca: Arc de triomphe de l'Étoile):

Paris'in en güzel meydanlarından biri olan Place de la Concorde’yiz. Yani, Concorde Meydanı'nda;..

Ne var buralarda? Ne olacak?

Dünya insanını beynine nakş edilmiş ve her gezegenimiz bireyinin düşlerinde yer alan; “Champs-Élysées (Şanzelize) caddesi”nin başlangıç noktası ve başlangıç noktasındaki; “.Zafer Takı-Arc De Triomphe De I’Etoile” Evet; Paris deyince akla gelen, gelmese de getirilen; “Avenue Des Champs-Elysees”deyiz.

Şanzelize’yi, Barcelano’nun La Ramble caddesine benzettim. Hangisi mı daha etkileyici? Bence La Ramble.. Şanzelize’nin tamamı trafiğe açık ve sadece sol yanları canlı ve yoğun. Zafer takına sırtınızı dönüp aşağı yöne dönerseniz ister istemez sola yanaşıp yürüyorsunuz.

Bunun nedeni; Fransızların yürürken genelde solu kullanmaları. Bunu anketlerle saptamışlar ve marka mağazalar sola konuşlandırılmış. Zamanla sağı da canlandırmak için önemli markaları sağa yerleştirmişler, fakat pek de faydası olmamış gibi. Rehberimizin anlattığına göre; önemli semtlerin, bulvarların ve mahallelerin sol tarafları solcular, yani; aydınlar, demokrasi yanlısı özgürlükçü cumhuriyetçi laikler otururmuş.

Bizdeki bölünmüş mahalleler mi aklınıza geldi?

Bence ilgisi yok.. Ececan Çorbacıoğlu kızımız diyor ki “Hava manyadı. Küresel ısınma gezegenimizi bitiriyor..”..Hayır! Gezegenimizi bitiren küresel ısınma değil küremizi ısıtanlardır. Atmosfere CO2 salanlar, devasa sermaye tapınaklarıyla rüzgârın yönü ve şiddetini değiştirenler, güneşi karartanlar vesselam kısa kelam küremizin kimyasını bozanlar..

Şanzelize silahlı timlerle dolu. Nice’deki bulvara dalıp onlarva insanın katledilmesi sonrası bulvarlar ayni zamanda çelik bariyerlerle örülmüş.. Terör, önce yerel, ardından ulusal ve sonrasında evrensel vurmaya başladı. Aslında vuran doymayan küresel efendi. Bu efendilerin başatlarından biri ‘hala sömürgeciliği sürdüren’ Fransa.

Şanzelize 2 km uzunluğunda ve 70 mt genişliğinde ve 118 yaşında(1898).

Eyfel Kulesi’nden sonra Paris’teki en önemli yapıların başında gelen “ Zafer Takı (Arc de Trimophe), dünyanın en büyük döner kavşağında yer alır. Bidiğimiz gibi “göbekte”. Tak; Charles de Gaulle Meydanı’nda yer alıyor. İnanın 12 ana yolun kesiştiği nokta burası. Tak’ın ön yüzü belirtiğim gibi Paris’in en önemli caddesi Şanzelize’ye bakıyor.

Yüksekliği 45 metre, Eni 22 metre olan Zafer Takı’nın doğumu 1805. Tak düşüncesi, Napolyon’un. Amacı Tak’ı tak (hemen) bitirmek niyetinde idi. Bitiremediği gibi göremedi de. Çünkü; Napolyon’un, 1805'de kutsal roma germen imparatorluğunun sonunu getiren “Austerlitz savaşı” zaferi sonrası Zafer Takı’nın temelini attırmış. (1806). Beliren engellerle nedeniyle 1836'da tamamlanabilmiş.

Napolyon 1821 yılında Atlantik’teki Saint Helena Adası’nda, 51 yaşında ölen Napolyon’un külleri 1940 yılında Paris’e getirilmiştir. Mezarının bulunduğu Les Invalides’e doğru yol alan cenaze alayı Zafer Takı’nın altından geçmiştir. Fakat; “Austerlitz zaferi sonrası askerlerine; “Zizler zafer taklarının altından geçeceksiniz” demesine karşın, ancak 135 sene sonra kendi külleri zafer takının altından geçebilmiştir.

Tak; 4 temel sütundan oluşan ve bu sütunların üzerinde kabartma heykeller bulunan, içinde yapı ile ilgili küçük bir müzenin bulunduğu muhteşem bir anıt.. Tak’ın en büyük özelliği; altındaki meçhul asker anıtına, Meçhul asker defninden sonra yakılan ateş devamlı yanmasıdır. Seyir terasında bir tarafta ünlü Şanzelize’yi diğer tarafta ise şehrin bir diğer ünlü takı olan La Grande Arche de La Defense’i görebilirsiniz..

Fransa’da ki mutlak monarşinin yıkılarak yerine Cumhuriyetin kurulmasını gerçekleştiren Fransız Devrimi (1789-1799) sırasında kral 16. Louis ve kraliçe Marie Antoinette’nin giyotinle idam edildiği, Fransa’nın 2. büyük meydanı Concordado Meydanı.. Dahası; 359 metre genişliği 212 metre uzunluğuyla Fransa'nın en büyük ikinci meydanı ve Paris'in ise en büyük meydanı.. Yani; Place de la Concorde (plas dö lâ konkord-plas dö lâ konkoğğd) meydanı. Buradaki; 3.300 yıllık Luksor Dikilitaşı dikkatten kaçmıyor. Dönemin Mısır valisi, Kavalalı Mehmet Ali Paşa (1769 - 1848) 1829'da hediye olarak göndermiş. III. Napolyon tarafından 1936'da diktirilmiş..

Ülkemde; Mutlak monarşiye giden, Cumhuriyet’i yıkmaya çalışanlar bir üst paragrafı lütfen okusunlar!

11 Temmuz 2017. Paris’te ikinci günümüz ve Eiffel kulesi ve de ressamlar tepesi:

80 kişilik asansörle Eiffel’e tırmanış başladı. 185 metreden panaromik Sen Nehri ve Paris resimleri. Eiffele görünüşü nedeniyle Demir Bayan diyorlar. Saat; 10:58. Paris’teki Credit Lyonnais merkez binasının, Bordeaux opera binasının da İnşaat Mühendisi ve Mimarı olan metal yapılar uzmanı Gustave Eiffel sizi kuleye çıkış noktasında karşılıyor ve hoş geldiniz diyor. Gustave Eiffel’in demir tüccarı olduğunu söyleyenler de var. Eyfell kulesini once Barcelano’ya yapmak istiyor maliyet yüksekliği nedeniyle vazgeçiliyor. Belli ki demir tüccarı ürünlerini pazarlamak için böyle bir süreç isletiyor ve bunu Fransa’ya kabul ettiriyor..

Şu dikkat çekici ve düşündürücü: “Panama Kanalı'nın inşasına katıldı, adı bir yolsuzluğa karıştı ve iki yıl hapse mahkum edildi. Sonradan aklandı ama 1923'teki ölümüne kadar kendisini iş dünyasından uzakta tuttu..”.. İspanya Girona’da sadece köprü(kırmızı köprü) yapıyor. Gustave Eiffel(Alexandre Gustave Eiffel 1832-1923) kuleden elde edilen gelirden ‘sonsuza dek’ pay alıyormuş..

Eyfel Kulesi, dünyanın en çok ziyaret edilen turistik yerlerinden birisidir. Paris'in sembolü olan Eiffel Kulesi, 1887 ve 1889 yılları arasında Fransız Devrimi'nin yüzüncü yıl kutlamaları anısına Dünya Fuarı için yapılmıştır. Aslen 1988 Fuarı için Barcelona'ya yapılması planlanan kule, bu fikir reddedilince Paris'te Seine Nehri'nin kıyısında Champ de Mars'da yapılmasına karar verilmiştir. Kule ismini, tasarımını yapan Gustave Eiffel'den almıştır. Emile Naugier, Maurice Koechlin ve Stephen Sauvestre kulenin yapımında katkısı olan mimarlardır.

Şennur Veziroğlu ablamıza beğendiremediğimiz ve sürekli demir yığını vurgusu yaptığı; “Eiffel Kulesi” için ilginç bilgiler:

1. 1. Kulenin yapımı 26 Ocak 1887 tarihinde başladı ve 50 mühendis ve 100'ü aşkın işçiyle tamamlanması 2 yıl, 2 ay, 5 gün sürdü.
2. 2. 300 metrelik kulenin yapımında 7.300 ton çelik ve 18.038 ton metal parça kullanıldı.
3. 3. Eyfel Kulesi her 7 yılda bir; 60 ton boya kullanılarak yeniden boyanır.
4. 4. ''Eyfel'' adını mühendisliğini yapan Gustave Eiffel'den almıştır.
5. 5. Fransa'nın ABD'ye bir hediyesi olan Amerika Birleşik Devletleri'nin simgesi New York'taki Özgürlük Anıtı'nın taşıyıcı iç çelik konstrüksiyonu da onun elinden çıkmış. Derler ki; 1880"li senelerde Fransa"da yapılan Özgürlük Heykeli"nin masraflarını Fransa değil Osmanlı Devleti karşılamış..Yaa; Özgürlük Heykeli"nin New York"a değil, o yıllarda Türk toprağı olan Mısır"a dikilmek üzere hazırlandığı ve son anda yaşanan bir talihsizlik neticesinde Amerika"ya gitmiiiş...
6. 6. Kule'nin yapımı 8 milyon franka mal oldu ve paranın büyük bir bölümü Gustave Eiffel ve Fransa hükümeti tarafından karşılandı..O zamanın parasıyla 8 milyon frank; şimdi ise 34 milyon dolara tekabül ediyor.
7. 7. Birçok sanatçı ve mimar; Kule'nin mimarisinin berbat olduğu gerekçesiyle; yapımını protesto etti ve hatta imza kampanyaları başlatıldı.
8. 8. Eyfel Kulesi'nin Paris'te kalışı ilk etapta 20 yıl olarak düşünüldü.
9. 9. Kule'nin Paris'te kalması ilk radyofonik deneyler açısından önem taşıyordu ve sahip olduğu anten sistemiyle Fransız televizyonunun gelişiminde büyük rol oynadı.
10. 10. 1. Dünya Savaşı'nın ilk Marne Muharebesi'nde, 1914 yılında Alman ilerleyişini, radyo dalgalarını engelleyerek Fransa ordusu için mükemmel bir iletişim aracı olan Eyfel Kulesi Fransa'ya büyük bir zafer kazandırdı.
11. 11. Kışın Eyfel Kulesi soğuk havaların etkisiyle; neredeyse 3 cm küçülür.
12. 12. Kule; çok sıcak ya da rüzgarlı havalarda 18 cm'ye kadar yana eğilebilir.
13. 13. Mühendis Gustave Eiffel'in, Kule'nin üçüncü katında kendine özel bir dairesi varmış.
14. 14. Eyfel Kulesi'nin zirvesine yaya tırmanmak için 1.665 basamak çıkmanız gerekiyor.
15. 15. Fransızların Sülün Osmanı’ı; Victor Lustig Eyfel Kulesi'ni iki farklı hurda satıcısına bir metal yığını olarak 2 kez pazarlayıp, sattı. Çünkü; eyfel kulesi 1925 yilinda harabe halindeymis, paris belediyesi kulenin bakımını yapamaz olmuş, kule zaten daha yapıldığında 1909 yılında sökülüp başka bir yere götürülmesi planlanıyormuş..
16. 16. Her yıl 7 milyon insan Eyfel Kulesi'ni ziyaret ediyor.
17. 17. 2010 yılında; Eyfel Kulesi'nin 250 milyon ziyaretçi alışı kutlandı.
18. 18. Eyfel Kulesi geceleri 20.000 farklı ampulle ışıklandırılıyor.
19. 19. Eyfel Kulesi'nde toplam uzunluğu yaklaşık 80 km'yi bulan elektrik kabloları kullanıldı.
20. 20. Ve; İzmir'de “Konak Pier” de, Gustave Eiffel'in vaktiyle gümrük binası olarak tasarladığı bir yapı imiş.

Lüksemburg Bahçeleri-Sarayı , Sen Nehri Turu, Louvre Müzesi-Louvre Bahçesi ve Ressamlar Tepesi..

Tekne turu 13:45’e ötelendiği için, 25 hektarlık alana sahip ve 17. yüzyılda Kraliçe Marie de Medicis için yaptırılmış Lüksemburg Bahçeleri (Jardin du Luxembourg) gezisi başladı.. Lüksemburg Bahçeleri aslında bugün Senato binası olarak kullanılan Lüksemburg sarayı (Palais du Luxembourg) bahçesi. 1789 Devrim’e kadar kraliyet sarayı olarak kullanılmış. Floransa mimarine uygun şekilde yapılmış olan L.Bahçesi’ne Agust Comte sokağından girdik.

Bahçe Lüksemburg dükünden alındığı için bu adı almış… Concorde Köprüsü sonunda, Concorde Meydanı. Burada Kavalalı Mehmet Ali Paşanın hediye ettiği Dikilitaş ile söyleştik. İstanbul’daki kardeşini sördü. Kendisi kadar sağlıklı olmadığını ilettik.. Bunlar 3 kardeş. Biri de Mısır Lüksör tapınağı önünde. Concorde meydanının ortasından geçirilen yol meydani berbat etmiş... Dünyanın en büyük universitesi yeşil kubbeli Sharbon Üniversites ile de selamlaştık.. Sen Germaın Caddesindekı Paris’in en eski kafelerini, yani ünlü yazarların uğrak yeri ve yazılarının ön çalışmalarını yaptıkları kafelerine el salladık..

Saat; 13:45. Sen Nehri Turu başladı.. 1949’da Kurulan ve Seine Nehri üzerinde yemekli-yemeksiz gezi turları düzenleyen Bateaux-Mouches (bato muş) şirketinin gezi teknesine bindik.. Notre Dame ile Eyfel Kulesi arasında tur atacağız. Nehrin sağı ve solundaki Paris’i Ortaçağ tarihini; kiliseleri, köprüleri, müzeleri, Belediye saraylarını görselledik... Sırasıyla; Invalides, Pont Alexandre III (3. Aleksandri köprüsü), Grand Palais, Petit Palais, Concorde, Tuileries, Orsay Müzesi, Louvre Müzesi, Pont des Arts, Institut de France, Pont Neuf gibi birbirinden önemli yerleri gödükten sonra finalde Eyfel Kulesi'ni gösterdikten sonra tekrar geri dönüp yaklaşık 1 saatlik turunu tamamlıyoruz..

Sen üzerinde 22 köprü saydım. En müthişi de 3.Aleksandır Köprüsü.. Kıyının sol yanında eski bir Tren Garı(1890) olan Orsay Müzesi’ne el salladık. Louvre Müzesı de.. Nehirdeki Île de la Cité (Site adası) ve Île Saint-Louis (Aziz Louis Adası) ve üzerindeki Ortaçağ yapıları dikkat çekici.. Tekne turu Eyfell kulesinde bitiyor ve kalkış noktasına geri dönüş başlıyor..

1892 Yılında oluşturulan Fransa-Rusya birliğinin ardından 1896'da inşaatına başlanan köprü, dönemin Rus Çarı II. Nicholas'nın babası Çar III. Alexandre'ın adını taşıyor; 3.Aleksandre köprüsü yakınında Leydi Diana’nın kaza geçirdiği nokta.. Buradaki Lale anıtı ilginç.

Saat; 15:00. Louvre Sarayı ve Müzesi ve Louvre Bahçesi’ndeyiz. Dünyanın en önemli tarihi sanat koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor. İlgi göstertilen camdan Piramit 1989 yapımı Paslanmaz çelikten oluşan yapı 21 metre yüksekliğinde. Avludaki bu piramit büyüleyici imiş. Beni büyülemediği gibi anlamını da anlayamadım. Müzenin alt katına girdik. O da ne!? Burada da ters dönmüş küçük bir piramit.

Gizemli mesajların veya dünyayı Yöneten “İlluminati Topluluğu” benzeri Gizli Örgütlerin simgesi mi bu piramitler, yoksa sıradan objeler mi?! Ya da kutsal kase arayışı içindeki bir tarikatın gizemli mesajı mı? Herkes piramit ile resim çektirme atraksiyonu içinde. Tam bu esnada; Fransız Hava kuvvetlerinin görkemli ve insanı gerçekten ürküten atraksiyonları başladı.

Olası kıyamet savaş kurgusunun yansımalarıydı izlediğimiz. Savaş jetleri, helikopterleri, tank bile taşıma kapasiteli yük uçakları vs büyük ve korkutan gürültüyle tam 15 dakika geçiş yaptılar. İnsanlar piramidi bıraktı onları çekmeye başladı. Şarjım bittiği için görüntüleyemedim. Ececan’da çekmedi galiba.. 

Birbirimize sorduk “Bu atraksiyon neyin nesi?” diye. Bende atmasyon; galiba Suriye’ye saldırıyorlar dedim. Değilmiş; Fransa'daki mutlak monarşinin devrilip cumhuriyet ve demokrasiyi getiren 14 Temmuz 1789’da başlayan Fransız Devrimi simgeleyen '14 Temmuz Ulusal Gün' kutlamaları provaları imiş..Biz ulusal günlerimizi yok eden edilgenleştirme sürecini işletmek için kurgusal ulusal günler icat ederken, adamlar ulusal günlerinde bilim kurgu kıyamet savaşı gösterileri yapıyorlar.. Paris 1. bölgede bulunan Louvre Müzesi. Fransız devriminden sonra 1793 senesinde, Fransa'da açılan ilk devlet müzesi. Dünyanın en büyük müzesi.

Kesin olmamakla birlikte; Leonardo Da Vinci’nin 1503-1506 yılları arasında tamamladığı Mona Lisa tablosu buradaymış. Öyle büyük ki depodaki ‘fazla yapıtlar’ eserler Orsay müzesine taşınmış.. 1190 doğumlu Ortaçağ yapısı Paris’in en büyük saraylarından. Louvre, krallar ve imparatorlar tarafından sürekli genişletilmiş. Louvre Müzesi tarihteki önemli olaylardan biri, devrimcilerin 1793 yılında sanat koleksiyonunu halka açmasıdır. Daha sonra Napolyon tarafından müzeye dönüştürülmüş.. Louvre Müzesi’ndeki koleksiyonlar: “Fransız Tabloları-Fransız Heykelleri-Antik Mısır-Antik Yunan-Doğu Sanatı-İtalyan Tabloları-İtalyan Heykelleri-Flemenk Resimleri-Objects d’Art (Küçük sanat eseri)-İslam Sanatı”.. Sanat Tarihi ders kitabı gibi yazmamız gerekir, tüm detayları vermek için..”Görelim, gezelim ve yazalım” yazmasına da o kadar da değil..

Saat; 17:00. Ressamlar Tepesi (Place du Tertre)’ndeyiz 130 metre yüksekliğinde. Raylı taşıma aracı olan Füniküler ile çıktık, ayaklı taşıma aracı olan kendimizle merdivenlerden indik. Bu kadar kısa mesafe olduğunu bilsem merdivenlerden çıkardım. Pablo Picasso, Claude Monet gibi dünyaca ünlü ressamlar yaşamış. Yaşadıklarına göre, dünyaca ünlü eserler hazırlamışlardır.

Ressamlar tepesi 1800’lerin ressamları dışında heykeltıraşlara, yazarlara ve şairleri de konuk etmiş. Burası kent dışı bir tepe (Montmartre Tepesi). Sosyal yaptırımlar az ve ucuz yer. Burayı seçiyor, çünkü sanatçı ince ve hassas ruhludur, kurallardan sıkılır. Bir de sanatçı dediğin parasızdır. O zevkle tuvaline fırça darbeleri vururken, yaşamın acımasız darbelerine aldırmaz; en zor koşulda yaşamın güzelliğini yaşar ve yaşatır..

Tertre meydanındaki Cafelerin etrafı hala resim yapan ressamlarla dolu. Resminizi çizdirecekseniz söyledikleri rakamın çeyrek fiyatına anlaşabilirsiniz. Tuvalleri bana evrensel güzellikler taşıyan kelebekler gibi geldi..Bir ara, “Aaa, belli ki ressamlar da 1800’lerden kalma..” diye espri yapayım dedim; vazgeçtim.. 1995 yılında Mühendisleri Karadeniz doğa ve teknik gezisine çıkarmıştık ‘TMMOB-İMO Ankara şübesi ve Enis Özdoğan öncülüğünde.

Ben ve İsmail Bayram yöre insanı olarak bir nevi rehberdik.. Gezi yazımda(Bu yazımı okuyan Kültür Bakanlığı, bana İpek yolunu yazdırmak için İnşaat Mühendisler Odasına yetkili göndermişti) yer verdiğim Cenevizlilerden kalma kemer köprünün üstünde çekindiğimiz fotoğrafın altına şu notu yazmışım: “Üstündekiler Cenevizliler değil..” Bir telefon; “Kardeşim tamam yazmışsında, köprü üstündekilerin Cenevizli olmadığını anlamadık mı sanıyorsunuz; sizlersiniz tabii??!!”..

Buraya Şehitler Tepesı’de deniyor. Çünkü burada sonradan aziz ilan edilen; Romalı Saint-Denis’in 1200’de kafası kesiliyor. Bundandır ki Şehitler tepesi (Rue Azais de mons manti) deniyor. Deniyor, çünkü Hıristiyan bir aziz ve Paris başrahibi.. Brugge’den gelirken Paris girişi sağ taraf Saint- Deniz banliyösü. Genelde Türk ve Müslüman kaçak insanların yaşadığı, çalışıp ailelerine para göndermeye çalışan insanların yaşadığı yer. Burası aynı zamanda suç yatağı. Bilindiği gibi 2015’te Paris’e yapılan terör saldırısında 130 insan yaşamını yitirmişti ve suçlular bu banliyo’da ölü ele geçirilmişlerdi.

Ressamlar tepesine, Fransa’nın hiç de tekin olmayan ‘Bul karayı al parayı’ türden yankesicilerin cirit attığı sokakların indiği Genelev caddesinden tırmanıyorsunuz. Genelev çalışanları tepedeki Sacre Coeur kilisesine (Veya Bazilika) katkı verdikleri savlanıyor. İsa’ya atfen 1875’te yapılan bu Kilisenin Fransızca adı; Sacré-Cœur Bazilikası (Kutsal kilise) Ressamlar Tepesi’nin en güzel yerinde. Kilisenin önünde 2 adet Yeşil atlı heykel var.

Birinin elindeki kılıç yere yönelmiş. Bu, 9.Lui’nin heykeli ve barışı temsil ediyor. Diğeri; 1431‘de diri-diri yakılarak idam edildikten 490 yıl sonra(1921) öldürme kararını veren aynı kilise tarafından azize ilan edilen, Fransa'nın Koruyucu Azize' si ve Orleans Bakiresi olan savaş yanlısı Jeanne D'arc heykeli..

İtirafımdır: “ Beni Jeanne Darc’ı ; 1789 Fransız devrimini betimleyen tablodaki; savaşan askerlerin önünde göğüsleri dışarıda, sağ elinde Fransız bayrağı sol elinde tüfek bulunan kadını biliyordum.. Meğer; fransa sembolik anlamda Marianne isimli kadın figürü ile simgeleştirilmiş en önemli ulusal kahraman imiş ve bu tabloyu; Eugene Delacroix(Öjen Delaruva) adlı ünlü fransız ressamı yapmış. Özü ve dahası; Fransız ihtilalını betimleyen "Halka yol gösteren özgürlük" adlı tablosunun ana karakteri olan kadın.”

Sacré-Cœur Bazilikası (Kutsal kilise)’nın yapımında Ayasofya’dan esinlenilmiş. Detayı ise; Bazilika Paul Abaide tarafından 1875’te başlatılmış, ancak 1914 yılında tamamlanabilmiştir.. İçinde bazı piskoposların mezarları yer almaktadır. Bu piskoposlar aynı zamanda bu kilisenin yapımını sağlayan piskoposlarmış.

Baba, oğul ve kutsal ruh üçlemesi işlenmiş.. Tertre Meydanı’nda soğan çorbası içtik. Kimse beğenmedi ve herkes ördek ayağına yöneldi. Bizde..Soğan çorbası bildiğimiz yahni suyuna ekmek koyup üzerini kaşarlamışlar.. Adı; “Cadet de Gascogne).. Ben içtim. Fena değildi. Fakat, birkaç çorba çeşidi arasında soğan çorbasını seçmem bundan sonra.. Doğru; Aysen hanımı kırmamak için iyi raks ettim..:).. Yürüyerek inerek, bizim Mahmut paşaya benzer sokaklarda dolanıyoruz. O da ne; birkaç grup “Bu karayı al parayı” tezgahini kurmuş. Yapay bir gurup oluşturmuşlar, sazanları oltaya çekmek için yalandan oynuyorlar.

Bizim Mahnut Paşa’da olmayan yankesiciler burada.. Neyse oltalarına ilk sazan vurdu; Hintli..Kalabalık çoğaldı, artık cepteki cüzdanlarda. Biz adamlar çalışıyor, rahatsız etmeyelim rahat-rahat adamlar çalsınlar, çarpsınlar diye uzaklaştık, tıpkı ülkemizde yaptığımız gibi..

Louis Meydanı; Fransız devriminin yapıldığı meydan. Fransız Devrimi sırasında kral 16. Louis ve Ekmek bulamıyorlar ise pasta yesinler diyen kraliçe Marie Antoinette giyotinle idam edildiği yer. Sonradan Devrım Meydanı, ardından; 359 metre genişliği 212 metre uzunluğuyla Fransa'nın en büyük ikinci meydanı ve Paris'inse en büyük meydanı “Place de la Concorde adını almış.

Opera Meydanı. Buradaki Opera Binası; “Paris Opera Binası (Palais Garnier)” 23 yaşında bir mimar yapmış. Dahası; 19. yüzyıl Barok tarzının en önemli örneği ve şehrin sembollerinden olan Palais Garnier’in yapımına 1862 yılında başlanmış ve 1875’te tamamlanmış. Yapı, Charles Garnier tarafından İmparator III. Napolyon için tasarlanmıştır..1989 yılında inşa edilen modern Opera de Paris Bastille’nin açılışına kadar şehrin ana opera salonu imiş.

Bir şey söyleyeyim mi?

Diğer Avrupa kentlerinde olduğu gibi Antik tarihi yapıt yok gibi; Paris’te bile 2 adet roma kalıntısı var..Paris’te, diğer Avrupa kültüründe tuvalet kültürü yok. Kaldığınız otellerde bunu görebilirsiniz. Yani; Alaturkaya alışan bizler Alafrangadan çok rahatsızız. Bu bir yana kent içinde de WC çok az. Koca; Versay Sarayı (Versailles Sarayı)’ında tuvalet olmadığı söyleniyor.

Versay Sarayı tarihi bir Fransız şatosudur. Sarayın ilk binasının yapımına 1661'de başlanmış, daha sonra değişik zamanlarda genişletilmiştir. Saray, günümüzde müze olarak kullanılır. Evet bahçeleri ile de ünlü Versay Sarayında tuvalet yok. “Tüy Dikmek” diye bir deyimin kaynağı buralarmış. Kral sıçıyor. Uşaklar üzerine tüy dikiyor. Kuruyunca tüyden tutup atmak için.. Denir ki; Fransız pis kokularını gidermek için Parfümeri üretimini geliştirmişler.. Doğru; Hindistan’da herkes sokakta yapıyor, Paris’te böyle değil ama temiz de değil..

Disneyland Paris

12 Temmuz 2017. Saat, 9:14.. Paris’ten 32 km uzaklıktaki ‘Disneyland’ın Paris şubesi; Disneyland Resort Paris’e gidiş., başladı.. Yolu dik kesen nehir batının doğasal varsıllığını yüklenmiş gururla dingin-dingin akıyor. Akşam 18’e dek Disneyland’dayız. Herkesin en az ‘Disneyland Paris’in 2 parkurunda’ 23 bin adım atacağını söylüyor Aysen.. 2 bin hektarlık alanda kurulu olan 2 adet park ve 7 adet otel bululunmaktaymış. İçinde gölde isteyen tekne türü da yapabilirmiş. Disneyland’ın yapay da olsa insanı masalsı düşlere taşıyan ‘bilm kurgusal’ görüntüleri çekiyoruz.... Disneyland birkaç bölüme ayrılmış.

Bunlar: Main Street USA, Frontierland, Adventureland, Fantasyland ve Discoveryland’dir. Her bölümde farklı temalar işlenmiştir. Tandırman ve İndianacos trenleri. Disneyland atraksiyonlar düzlemi. Star Wars (Yildiz savaşları), Space Mountain (Uzaya fırlatılma.. Tehlikeli; california disneyland'da yaşanan ölümlü kaza sonrası kapatılmış).. Dağrusu; adrenalin katsayınızı artırmak ve korkularınızı kırmanın düzlemi, fakat aptalsı cesaret de anlamsız..

Tramtur (Tramvay tur). Bu turda kendinizi aniden doğal afetlerin içinde bulabilirsiniz.. Asansör düşüşlerin kurgusu adrenalinizin pik yaptığı sanal ve yalan anlar. v.b... Elbet Disney, Wald Disney’in çocuklar için bir kurgusu ise çocuklar için bir yerin olması doğal. İşte Fantesıland bunlardan biri. İçinde Lunapark var. Lunaparkta olması gerekenlerin hepsi..Ve 3 boyutlu harika Rataouılle (Aşçı fare) gösterisi..Kuruluşunun 25.yılını yaşıyor Disneyland Paris..

Saat; 10:16.. (( Samsunlu dış doktoru Ali Kuru, Öğretmen Pinar Kuru... Karslı Yakup Yazar eşi Şebnem, çocukları Deniz Eren ve Zeynep Sude..))) Birbirimizden ayrılmıyoruz. Zeynep Sude Yazar en küçüğümüz. Çok sevdik onu, Deniz Eren’i de.. Eşim Kadriye Çorbacıoğlu başta olmak üzere hepsi Beşiktaşlı. Ben ve kızım Ececan Çorbacıoğlu Galatasaraylı. Yakup Yazar kardeşim Trabzonsporlu olmasına karşın Beşiktaşlılık ağır basıyor. Anlayacağınız; 7’ye karşı 2 yalnızız Tatlı Galatasaray ve Beşiktaş tartışmaları yaşanıyor..

Saat, 11:00.Önce Rataouılle Levanture Totalement Toguee muhteşemdi.3 boyutlu anımasyonun adeta içindesiniz.... Ardından Motor Show.. Harika bir show. Aslında harika bir gürültü kirliliği. Hepsini 155’e şikayet edeceğim. Ankara’da bunların yarattığı gürültü kirliliği yetmezmiş gibi birde Fransa’da. Olacak iş mi?..

Çekimin bir kısmını ben geri kalanını Ececanım yaptı, fakat en iyi gösteri olan finali çekmemiş. Ali Kuru kardeşimden alacağız... Motor Show’dan sonra saat 12:10’da Suudio Tram Toor (Tramvay Turu)’na katıldık.

Gerçekten insana depremi anımsatmanın ötesinde yaşatan müthiş animasyon. Bilim kurgu film platoları (Örneğin Ateş Krallığı), Armagedon ve Yıldız Savaşları araçları.. Ve de deprem animasyonu. Sunucu ünlü aktör Jeremi İrons. Önce, depremin o ürküntü veren nefesi ve ardından korkunç bir gürültü ve tramvayımızın yerinden fırlarcasına sarsılması, yangın ve su baskını.. Deprem yaşamadık diyenlerin alması gereken ilaç gibi bir animasyon..

Saat; 13:05. Perili Köşk.. İnanın periler ve cadilar bizden fazla korktu; bağırışlardan.. Ve 13:35’te Rıverboat Landıno.. 10 dakikalık gemi turu sizi Misisipi vahşi Amerika’sına ve de Mel Gıbson, Jodie Forster ve James Garner’in Maverick (1994) Kumarbaz filmine taşıdı.. Ardından ‘Harrison Ford’un oynadığı’ Indiana Jones serilerinin serüvenini yaşamak istedik fakat 45 dakika beklememize karşın o efsane maden vagonlarının bozulmasıyla hüsrana uğradık..Sonrası yemek molası ve de ardında Alaadin’in Lambası Alis Harikalar diyarı efsaneleri ve..Vesi mesi yok gelin ve Disleyland’i görün. Anlatılması olası olmayan felaket etkileyici ve eğlendirici yer. Bazı korkularınızı rehabilite edecek bir yer...

LÜKSEMBURG

13 Temmuz 2017. Saat; 08:30. Lüksemburg yolculuğu başladı. Tam 5 saatlik yolculuk. Dünyanın ulusal yıllık gelir; 85 bin dolar olan varsıl bir ülke..Bir dakikada 3 ülkeden geçeceğiz; Fransa, Almanya ve Ĺüksembürg.. Reims kentini geçtikten sonra, Lüksemburg’u da gezdikten sonra, Lüsenburg’un dünyaca ünlü Schengen köyüne gideceğiz..

10:28 ilk mola. Saat; 11:10. Şampânya Bölgesi’ndeyiz. Reims kentini geçtik. Burası sebze, şeker pancarı ve dolayısıyla Şampanyası ünlü. Bir bayan bulmuş şampanyayı. Önemli bir de kilisesi var.. Fransa’nın en uzun otobanı. Konya ovası gibi dümdüz bu yolun sonunda STRAZBOURG kenti var. Yol üstünde renkli piramit ve benzeri objeler dikkati çekiyor. Nedeni uzun yolda sürücüler uyuyup kazaya neden olmasın diye..

Üzüm bağları ve ayçicekleri arasında süzülerek saat; 13:00’da ikinci mola verildi. Doğa, Tarih ve Mirabelle (sarı erik)'in Şehri Metz’e yaklaştık. 1 saat sonra Lüksemburg’dayiz..

560 km uzunluğunda Mozel nehri sonrası, Fransa’nın son kenti Thonvılle şehrindeyiz. Fransa’nın en küçük ve göç veren kenti. Sonradan çelik fabrikası kurulmuş...

Saat; 14:00. Fransa sınırındayız.

Lüksemburg; Dukalık sistemiyle yönetilen dünyada tek ülke. Sistem parlamenter monarşi. 1830’da Büyük Hollanda’dan önce Belçika ardından Lüksemburg ayrılmış. Kışi başına ulusal geliri ile (85 bin dolar) dünyanın en zengin ülkesi. Nüfus 500 bin. Yarisı göçmen. En çok Portekizliler. Dağılan Yugoslavyalılar derken Suriyeliler gelmiş ve Suriyelilerin hepsini maaşa bağlamış. İşsizlik sıfır. Bankacılik, yatırım fonu ve sigortacılık ve de çelik sanayi çok ileride.

Dünyanın sayılı bankaların merkezi burada. Bu küçük ülkede 220 önemli bankanın merkezi olduğu savlanıyor. Kara para aklamadan da söz ediliyor. Haa bir de Avrupa’nın en ucuz akaryakıtı bu ülkede. Lüksemburg kent çıkışı ve girişinde Avrupa’nın en büyük akaryakıt istasyonları bulunuyor. Zamanın her zamanında kuyruk, ille de Almanlar var...

Önemli 3 şehri var; Lüksenburg, Diekirch ve Grevenmacher .. Toplam 900 askeri var. Paralı askerlik ön planda. Belli ki kendi ile barışık ve güven veren bir ülke. Bireysel ve toplumsal barışın evrensel düzlemi adeta..Yeşil mi yeşil. Yağış yoğun. Doğu Karadeniz’in Avrupa şubesi gibi. Laz değiller elbet; kökenleri Kelt..

Roma ve Cermen kültürlerinin kesiştiği bir noktada yer alır ve bu iki uygarlığın da ülkenin kültürel yapılanmasında büyük payı vardır. Romalılar ve sonrası Franklar tarafından yüksek bir yayla üzerine kurulmuş. Zaptedilmesi güç görkemli kalenin etrafında gelişmiş. Evet; üç yanı sarp uçurumlarla çevrili sağlam bir kalenin çevresinde gelişen kentte gotik bir yapı olan tarihsel Nötre Dame Katedrali, St. Michael Kilisesi ve Grandüklük Sarayı vardır. Eski kent, aşağıdaki vadide kurulu olan yeni kente, dolambaçlı dar sokaklar ve merdivenlerle bağlanır.

Günümüzde; Lüksemburgça, Almanca ve Fransızca olmak üzere üç resmî dilin bulunduğu ülke laik bir devlet yapılanmasına sahip olsa da Lüksemburg halkının büyük çoğunluğu Roman Katolik Kilisesi’ne bağlıdır ve parlamenter monarşi ile yönetilmektedir, hemen-hemen her batı Avrupa ülkesi gibi.. Ülkemde, kendilerini batı demokrasilerinden önde görenler, mutlak monarşiye koştuklarını ne zaman akıl edecekler..

Saat; 14:68.. Lüksemburg’dayız, dayiiii (Erişkinliğimizin kaynanalar dizisi aklıma geldi..). 2.586 kilometrekare imiş yüzölçümü.Nüfusu da 80 bin.. Şu yüzölçümü, yani yüzey ölçümüne ne zaman yerölçüme, yani yer altı ölçümüne geçecek dünyalı. Demem o ki; dünyanın %70’i su, %30’u kara. Karayı her geçen gün tüketiyor, yok ediyor.. 500 yıl sonra 2 katlı ülkeler oluşursa, yer altı kentleriyle şaşırma... Haklıyım gibi..

Baksanıza Lüksemburg bu süreci işletmiş galiba. Şöyle ki; Lüksemburg’un Bock Burnu, surları ve topları ile tanınır. Taştan oyulmuş yirmi bir kilometrelik yeraltı pasajlarının girişinin bulunduğu yer olarak dikkati çekiyormuş. Tam 40,000 m²’lik bir büyüklüğe sahip olan yeraltı şehrine sahipmiş.. Tarih bir gün Şevket uyarmıştı der mi acaba?:)

Lüksemburg (Lucilinburhuc)’a girer girmez sizi ilkin; Orta Çağ'da Franklar tarafından inşa edilen ihtişamlı Lüksemburg kalesi, Petreskü Vadisi, Alzette ve Pétruse Nehirleri karşılıyor. Kale, zapt edilmesi neredeyse olanaksız olduğundan “Kuzeyin Cebelitarık’ı” adıyla biliniyormuş. 3 dil konuşuluyor demiştik; Almanca, Fransizca vé ikisinin karışımı Lüksemburgca. Resmi dilleri Almanca ve Fransızca... Katolikler fazla.

Kısmen de Protestanlar var. 600 Türk yaşıyormuş. Bunların bir bolümü Laz, Kürt dersek Türk sayısı büyük olasılıkla aza düşer. Çalışmalara gereksinimleri yok gibi. Bundandır ki; dükkanlar ancak 10-16:00 arası açık.. 1618-1648. İngiltere ile Fransa arasında 30 yıl savaşlarında en fazla zarar gören ülke olmasına karşın bugün dünyanın en varsıl ülkesidir..

Önce, Anayasa meydanında indik. Karşımızda Eyfell esinlenmesi 80 metre uzunluğunda döner kule. Biradan Kenti panoramik alabilirsiniz. Meydanın solunda Pétruse Vadisi ve tren garı ve kent merkezini bağlayan ve aynı zamanda bağımsızlık köprüsü olarak kabul edilen, Pétruse (Adolphe) kemer Köprüsü (1900-3) ve Vadinin hemen üstünde, Kralların mezarının olduğu Notr Dame Kilisesi var..

İnsanı büyüleyen bir doğa.. Opera Meydanı ve Belediye Meydanı.. Belediye meydanında 1570 doğumlu Dük Sarayı ve 60 milletvekilinin çalıştığı Meclis Sarayı. Tepesinde 2 melek heykelciği var. Her iki yapı da küçük ve şatafattan ve Orta Çağ görgüsüzlüğü bütünündeki megaloman aristokrasiden ve de ihtişamdan uzak derli toplu yapılar. Küçük deyince, Avrupa ülkeler kırsalında asla çok katlı yapı yok.

Bir başka olmayan şey de, özellikle Benelüks ülkelerinde gürültü kirliliği yaratan motosikletler ve binek arabaların olmaması. Paris’te durum farklı; bizdeki kadar olmasa da bu araçlar gürültü kirliliği yaratıyorlar, çünkü ülkelerinde motosiklet çok. Bu bölgede aman Alman araçlarına dikkat, Hanslar çok hızlı araba kullanıyorlar.

Lüleburgaz, pardon Lüksenburg bu kadar. Neden mi?

Nedeni; bu kentte ortaçağ yapıları çok az. Lüksemburg ve Lüksemburg kenti, doğası ve doğanıyla derli toplu ve abartısız. İnsanlar varsıl ve mutlu. Herkesin altında en iyi arabalar. Para ile barışık olunca Kendileri ve dünya ile de barışık oluyorlar, doğrusu olunuyor.. Burada insanlar para için birbirini yemiyor, para yiyorlar.. Korkum göç olgusunun ve küresel efendilerin burayı bozmaları. Galiba küresel efendiler buraya pek dokunmaz, çünkü kullanıyorlar..

Paralarını burada sayıyor ve biriktiriyorlar. AK(Kara) para, temiz para, paslı para, küflü para, Lüksemburg adeta paralar müzesi.. Burada insanlar, vurguladığım gibi para için kendilerini paralamıyor. Suriyeli göçmen bile burada para ile yatıp kalkabiliyor..Brüksel Avrupa’nın başkenti ise, Lüksemburg’da “Varsıllığın Başkenti”.. En doğrusu, “Paralar müzesi kent”.. Düşününü bu ülkede 220 bankanın merkezi var..Acaba, burası hırlıların değil de hırsızların kasası mı!?..

Hakkını yemeyelim, hak yiyenlerin cenneti Lüksemburg’un: “Lüksemburg, Avrupa’nın en romantik, en masalsı şehirlerinden biri. Yalnızca doğal güzellikleriyle değil, zarif mimarisi ve Orta Çağ kaleleriyle de oldukça etkileyici bir ülke olan Lüksemburg, gurme restoranlarıyla da ünlü.. Yeşil ve huzur dolu bir atmosfere sahip. Alzette ve Pétruse Nehirleri’nin güzel görüntüsü, kendine özgü mimariye sahip evleri, tarihi yapıları, mistik ormanları ve yemyeşil vadileri ile nefes kesici güzelliklere ev sahipliği yapıyor.. Evler, dahası saraylardan çok kaleleriyle dikkati çekiyor. Artık kale surları park ve bahçelere güzellik katan birer dekor görünümünde. Taş döşeli caddeler, evler ve yapılar, kentin bu bölgesine apayrı bir çekicilik katıyor.” diyenlere hak veriyorum..

Unutuyordum; Lüksemburg; UNESCO tarafından kültür başkenti seçilmiş bir başkent.. Tarihi mahalle ve sur sistemleri ile kentin tarihsel değerleri 1994 yılında “UNESCO Dünya Miras Listesi” UNESCO Dünya Miras Listesi ile koruma altına alınmış.

Anayasa meydanını dik kesen, dahası 80 metre yükseklikteki kulenin karşısındaki sokakta, Türkmenlerin işlettiği İstanbul Kebap’ta mercimek çorbası ve döner derken, Lüksenburg bitti erken.. Fena değildi..

Biraz daha anlatalım, çünkü bunu hak eden bir güzel Lüksemburg: “Fransız İmparatoru III. Napoléon’un ele geçiremeyince,1827’de bağımsızlığa kavuştu Lüksemburg. Süreç içinde; büyük dukalığı büyük devletlerin himayesi altına alınmış ve 1868’de üstünde birçok değişiklikler yapılmasına rağmen günümüzde de aynı geçerli olan anayasa kullanılmaktadır. O tarihten itibaren yansızlık politikası uygulamasına karşın her iki dünya savaşında da Alman işgalinde kalan Lüksemburg, 1947 Mart’ında Belçika ve Hollanda’yla iktisat ve gümrük birliği Benelüks’ü oluşturmuş, 1949’da NATO’ya, 1957’de Avrupa Ekonomik Topluluğuna üye olmuştur..Başkenti Lüksemburg, 2007 Avrupa kültür başkenti seçildi. Diğer ülkelere nazaran zengin bir toplum olması, ülke topraklarının küçük olması ve çekirdek bir ülke olarak yaşaması ile doğru orantılıdır.”

Bunların dışında, Lüksemburg, dünyada halen bağımsız olarak varlığını sürdüren ve Dukalık sistemiyle yönetilen tek devlettir.

Saat; 13:35. Lüksemburg’un ünlü Schengen’ine yola çıkacağız. Ordan da Almanya’nın Remıch’ine.. Aysen hanım zaman kaybetmeksizin Schengen’in dünyada bilinen özelliğini anlattı: “14 Haziran 1985 tarihinde, Avrupa’ya sınırsız ve pasaportsuz hayatin kapılarını açan “Schengen Anlaşması”nın imzalanması ile, bütün dünyaya mal olmuş bir yer..”

Üzüm bağları matematik ve geometri düzeni içinde ressamın tuvalinden çıkmış tablo gibi. Dahası bu tablolardan oluşan sergi karşımızdaki. Lüksemburg’da nüfus kırsal kesimde yoğunlaşmış, tüm batı ülkeleri gibi.. Böylesi, Toplumsal Ve sosyal yapı köylüleşmeyi değil, kentlerin be köylerin barışmasını yansıtıyor. Kent kendisinde ne varsa köylere vermiş. Köyler çok olanaklı ve düzenli güzel yerleşkeler.. Şarapçılık bir tutku. 15 Aģustos-15 Ekim arası bağ bozumu.. Her evin altında şarap üretim yerleri.

Şimdi öyle bir yere gidiyoruz ki; dünyada olmayan bir olguyu yaşayacağız. 1 dakika da 3 ülkeyi geçeceğiz. O ülkeler; Almanya, Fransa ve Lüksemburg. Örneğin; sigaranızı birinde içseniz, ikisine de bir anda dumanını salabileceğiniz bir durum(sigara içmeyin zararlıdır, doğru da bazı insanlar sigaradan daha zararlı olduğunu unutmayın) Mozel nehrinin işaretli yerin bir tarafı Lüksemburg, diğer tarafı Almanya, Almanya’nın biraz yanı Fransa. Lüksemburg bitti Fransa’dayız.

Fransa’nın Apachi köyünü geçiyoruz. Bir köy değil, adeta insanı büyüleyen ve anında oralı olmanın heyecanın yaşatan bir güzeller güzeli köy (gerçekten batının tüm köyleri böyle..).. Evet doğru bazı aksayan ve aksamış yanları var, örneğin Fransa pis denecek düzeyde, Almanlar hızlı ve acımasız araba kullanıyor, bisiklet yolunda üstünlük bisikletlinin olduğu için kasıtlı çarpabiliyorlar. Bu nedenle bisiklet yoluna motosikletlerde girebildiği için dikkatli olman gerekir ( Kadriye ve Ececan, Fransa ve daha sonra geleceğimiz Hollanda’da iki kere büyük tehlike yaşayarak beni itici hale getirdiler).

“Temizlik kültürü zayıf olduğu için ...yıkamaz silerler, toplum içinde geğirir, yellenir, sümkürür, burnunu karıştırabilir..” diyenlere kısmen hak vermek gerekir, fakat çizgili pijamalar ve mangallarla parklara yayılmazlar.. Tüm bu kısmı olumsuzluklar karşın, yani ortak yaşama kültüründen yoksun gözükseler dahi en yoksulu bile senden varsıl. Nerden geliyor sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik varsıllığı?

Nerden gelecek; sömürgeci bencil ve çıkarcı ve rahat ve de soğukkanlılıklarından ve de çalıştırmasından.. Yine de doğaya duyarlı, yerlere tükürmez, ‘yalnız milletin içinde peçeteye sümkürmekten çekinmezler (Bizde birileri yere sümkürür, fakat asla çoğumuz milletin içinde mendile bile sümkürmez, farklı kanallardan gaz çıkarmayız), çöp atmaz, yere ve duvara balgam yarışı yapmaz, bilime, insana, demokrasiye, özgür düşünceye, insan haklarına değer verir..

Schengen Antlaşması: 14 Haziran 1985 doğumlu. Anlaşma, Lüksemburg’un 600 kişinin yaşadığı köy olan Shcengen’de yapılıyor. Doğrusu Schengen’deki Mozel Nehrınde antlaşma imzalanıyor; Batı Almanya, Fransa, Lüksemburg, Belçika ve Hollanda arasında. 1990’da yürürlüğe giriyor. Amaç; Avrupa'nın siyasi birliği doğrultusunda önemli bir adım atma adına; bu ülkeler arasında gümrük birliği sağlayıp ve vizeyi kaldırarak tek ülke hâline gelmek.

Anarşizmin de temel felsefesi bu değil miydi sınırları kaldırmak ve barışı getirmek.. Dahası; Avrupa topluluğu üyesi beş ülke arasında, sınır kapılarındaki polis ve gümrük kontrollerini 1 ocak 1992'de bütünüyle ortadan kaldırmayı amaçlayan antlaşma. Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg arasında haziran 1990'da imzalanan antlaşmaya göre, üye olmayan ülke insanların "Schengen alanı" adı verilen bu beş ülkeye girişlerinde çeşitli koşullar arandı. İtalya, sınır kontrollerinin yeterince sağlam olmadığı gerekçesiyle bu alan içine sokulmamış.

Danimarka bu antlaşmaya siyasal nedenlerle katılmazken, İrlanda, Yunanistan ve İngiltere coğrafi nedenlerle bu antlaşmaya uygun olmayan ülkeler olarak değerlendirildiler. Almanya’nın birleşmesiyle doğu Almanya da doğal olarak bu alanın içine girdi. Haziran 1991'de ise İspanya, Portekiz ve İtalya bu antlaşmaya katıldılar.

Apachı köyünden ayrıldığın noktada Fransa’dan çıkıyorsun. Ayni dakikada Schengen köprüsünden geçerek, saat; 17:37. Lüksenburg’un 600 kişinin yaşadıgığı Köy Schengen’e varıyoruz. Schengen anıtı karşımızda. Her yıldız, üye ülkelerini sembolleri ile temsil ediyor. Bir parçası buraya getirilen ve Berlin duvarı’nın üzerinde Gorbaçov’un resmi olan Berlin Duvarı önünde ve arkasında resimler çekinildi.

“Gorbaçov ne iştir!?” diyenlere: Gorbaçov Berlin duvarının yıkılmasına çok-çok büyük katkı veren kişi. Yüzünü Lüksemburg’a dönersen Mozel nehri arkanda. Nehir Fransa ve Almanya ile de sıcak ilişkide. Schengen’de Bağcılık yoğun. Karavan Turizmi de yaygın. Dedik ya; ne bir mangal ne de pijamalı öküz görünmüyor ortada. İnsanı kendinden geçiren bir doğa..

Saat; 17:43. Karşıdan Almanya’yı ve Mozel nehrini izleyerek 10 dakikada Remich’e vardık. 3000 kişinin yaşadığı bir belde. Mozel Köprüsü’nde güzel görüntüler ve ilginç resimler aldık. Köprünün ortasında beyaz bir bant. Bu bandın solu Almanya, sağı Lüksemburg. Ayağımızın biri Almanya’da, diğeri Lüksemburg’da. Evet aynı anda Almanya ve Lüksemburg’da olabilen gizemli güce sahip tam 37 kişi köprüde harikalar yaratıyoruz. 8 yaşındaki Ediz Gözutok’umuz için değişen bir şey yok. O zaten süper kere süper bir güç.. Alış veriş (Resmen Remich’i yüklendik) ve Lüksemburg’daki ötele dönüş..

Otelimiz ormanın böğründe Alvısse Park Hotel.. Trekking dedikleri doğa yürüyüşü yaptık. Gecenin karanlığında ve ormanın ürküntü veren sessizliğinde yürüyüşü fazla sürdüremedik. Çünkü epey gittikten sonra fazla korktuk. Ben önde yürürken aniden, Kadriye ve Ececan’a doğru “Ayu” diye koşmam ve ortaya çıkan 7 şiddetindeki bağırışlar yürüyüşümüzü bitirdi. Gerçi o bağırışa ormanda ne Ayu ne de domuz kalmıştır, ama biz ormandan çıktık..

Hopa-Kemalpaşa’dan güzel, doğal ve cesur insanlarla beraberiz. Hepsi Laz: “ Şennur Veziroğlu (Kenan Veziroğlu’nun yengesi), Fatma Cebeci, Dilek Gözutok ve süper zeka, harika çocuk Ediz Gözutok ve de Fransız kökenli Pierite Özkul. Pierte’nin ilginç oyküsü var. Kendisi Parisli. Bir Ermeni ile evleniyor. Erken ayrılıyor. Sonrasında Albay eşi vefat ediyor. Asla Fransa’ya dönmüyor. Şennur Veziroğlu ve ailesiyle arkadaş oluyor. Şennur Veziroğlu ailesi onu bırakmıyor.

Pierte bunları öyle benimsiyor ki Hopa’da ev yaptırıyor kendine. Bir tek içtikleri su ayrı gidiyor, fakat her yere beraber gidiyorlar.. Pierte’nin Fransa-Parisli olması yanında Aysen Abbasoğlu’nun da Parisli olduğunu ben anladım. “Aysen hanım Parisli olduğunu neden gizledin bizden..” “Haydaa, nerden çıktı Parisli olduğum..Aysen bilmiyor tabi, benim Ömer Çelakıl kadar isimlerdeki şifre çözücü olduğumu. Israr ettim; ”Bak yine yadsıyorsun. Fakat ismin ele veriyor; AY-Sen, Sen nehriyle bitiyor adın..” Aysen, epey güldü..

ALMANYA-KÖLN

14 Temmuz 2017. Saat; 07:30. Lüksemburg’ken ayrılıyoruz. Almany Ķöln ve Hollanda Amsterdam gezisi başladı.

Saat 10:15. Batı Almanya’nın eski başkenti, doğrusu; Bati Almanya-Doğu Almanya bölünmüşlüğünde Batı Almanya’nın idari merkezi Bonn’dayız... Bonn ve Köln arasında 35 km mesafe var. O denli yakınlar ki, iki kentin hava limanı ortak.

Saat; 10:30. 2. Dünya savaşında bombalandığında; 800 bin nüfusunun 700 binini kaybeden Koln’deyiz. Almanya’nın 4. büyük kenti. Ortasından 1280 km uzunluğunda Ren Nehri geçiyor. Köln adı Koloniden geliyor. Bir ilginç olguda; bildiğimiz kolonya adı, Koln suyu anlamından geldiği.. Yazıyı “Don Kilisesi’nin” karşısındaki Cafe Reichard’a yazıyorum. Karşı masada oturan bir Hans sürekli mendile var gücüyle sümkürüyor. Yetmezmiş gibi en büyük parmağı burnunu içinde. Batı kültürü ha..

Don Kilisesi: Barcelano’daki Famiya Kilisesinden sonra yapımı en uzun süren kilise (1248-1848). 7 bin m2 alanda kurulu. Burada da baba- oğul ve kutsal ruh üçlemesi, yani 3 kapı var. Gotik mimariye sahip kilise 157 metre uzunluğuyla dünyanın en yüksek kilisesi. UNESCO burayı korunması gereken kültür varlıkları kapsamına almış..

Köln’ün her tarafından görülsün diye Köln’de 4 kattan fazla yapılara izin vermemiş. Bu nedenle Köln’de devasa sermaye tapınakları yok. Son yıllarda sermaye bu yaptırımı da iç etmiş ki, devasa sermaye tapınakları kendini göstermeye başlamış. Katedral siyah. Nedeni 2.dünya savaşında bombalamada yanması.

Onarılırken aynı yanık taşlar ‘olayın vahametini göstermek için’ bilerek kullanılmış. İsa’nın 12 havarisi için de kilise yapılmış. İsa içinde bir kilise yapıldığı için 13 rakamı ortaya çıkıyor. Uğursuz addedilir. Nedeni Havarilerden Yehuda İskaryot’un İsa’yi ele vermesi...

Kiliseler boş çünkü Almanya’da ve genelde ateizm yoğunlaşmış..Amsterdam gidişte Türk mahallesinden geçtik. Yolun sağında Yunus bir dükkânın önünde telefonla konuşuyor. Meğer dükkan Yunusunmuş; Berber Yunus..El salladık o da memleket özlemi adına el salladı bize..

HOLLANDA

Evet; 123 yıldır, Hollanda tahtına kadınların sahip olduğu ülkeye gideceğiz. Kral Willem II'nin görevini 1890’da devretmesinden bu yana taht hep hanedanın kadın mensuplarının elinde olmuş. Kraliçe Beatrix Wilhelmina Armgard'ın, 33 yıldır oturduğu tahtı 2013’de büyük oğlu veliaht Prens Willem Alexander'a devretmişti. (Yok canım yeni öğrendim ‘devretmiş olacak’). Hollanda çoğunlukla Protestan.

İlginç bilgiler alıyoruz rehberimiz güzel bayan Aysen Abbasoğlu’ndan: “New Hollandalılar kurmuş. İlk adı da; “New Amsterdam”. Bitmedi; New York’taki ünlü Harlem mahallesi Hollanda’daki Haarlem kentinden alıyormuş. Brooklyn’in adı da o bölgeye yerleşip geniş toprak sahibi olan Hollandalı çiftçi Broekelen’den.. Kuzey Holland ve Güney Holland gibi iki bölgenin tümüne Netherlands deniliyor. Hollanda da deniz seviyesinden aşağıya kurulduğu için adı “Alçak ülke” (Nederland, the Netherlands-Delik/ Boş topraklar-Olmayan topraklar) anlamına geliyor.

400 yıla yakın bir süre denizden toprak kazanılarak insan eliyle yapılan Hollanda’yı tanımlayan en güzel söz ise “Tanrı, dünyayı, Hollandalılar ise Hollandayı yarattı”. imiş. Fena değil bu söz, hoşuma gitti. Dağı tepesi olmayan dümdüz bir kara parçasından oluşan 16 milyon nüfuslu Hollanda’nın yüzölçümü 42 bin kilometrekare.

İşin ilginç yanına gelince; bu alanın %60’ının, nehirlerden, göl ve kanallardan oluşuyor olması. Bir başka ilginçlik; elektronik eşyada Philips, kimyasal madde imalatında Unilever ve petrol kuruluşu Shell’in Hollandalı olduğunu çoğunuz bilmezsiniz.

Kara ve off-shore, yani kıyıdan uzak rezervleriyle dünyadaki en büyük 10 doğal gaz üreticisinden biri olmanın yanında; Kimya sanayinde de Hollanda’nın ikinci büyük sanayi sektörü durumunda, üretimin yüzde 75’i ihraç ediliyor.

Ara sıcakları verdim. Şimdi, ana menüye ulaşmak için yolu bitireyim ve “GEZ-GÖR-YAZ” etkinliğimi sonlandırayım:

Saat; 14:34. Almanya Hollanda sınırındayız... Yollar, doğrusu karayolu tüm dünya coğrafyasını örümcek ağı gibi sarmalamaya başladı. Petrol ve otomobil baronları sürekli karayolunu körüklüyor. Eğer bunun önü alınmaz ise insanlar yerinde kalarak, bir yere kımıldamakta zorluk çekecekler. Kesin yeni ulaşım politikaları bütününde ulaşım projeleri geliştirmeli.

Örneğin; kara yolu için yeni araç bulgulanmalı: 5 veya 10 mt yükseklikte uçabilen hava otobüsleri üretmeli. Pist ve iniş alanı için var olan yolun kullanılması, işin kolay yani.

Arnehm’e 50 km kala RES’ler selam durmaya başladı... 2020 yılında Hollanda’nın enerji tüketiminin yüzde 10’unun yeni enerji kaynaklarından karşılanmasını hedefliyormuş. Bu kapsamda gübre, güneş ve rüzgar enerjisine önem vermiş. Hollanda’ya yaklaştıkça coğrafyadaki engebeler de kalkmaya, yanı düzleşmeye başladı..

Rehberimiz Asena diyor ki; “Hollanda’da deniz seviyesinin altına gireceğiz..”..Adamlar deniz seviyesinin altında toprak kazanıyor biz deniz seviyesi üstündeki topraklarımızı yerin dibine indiriyoruz....

Batı kuralcı. Kuralları asla ötelemez. Son mohikan Polonyalı sürücü (Otobüs de oralı) Grzegorz yoğun trafikte ve yağmurda yol alamayınca 4 saat sonra en az yarım saat dinlenme kuralını işletecek. Aksı taktirde 2 bin Euro ceza.. Yine bizde diye başlamaya bilmem gerek var mı!? Takeometre ile oynamalarımız canım.. Patates ve mısır tarlaları arasında 20 km hızla ilerliyoruz. Saat 15: 20’ye gelmesine karşın yağmur şiddetini koruyor...

Bize yolda Fredinin kabusundan kurtaran rehber; Cem Yelkalan’ın 2 katlı otobüsün 1 katı bile yok ortalıkta..

Hollanda Nisan ve Mayıs ayında piyasa servis edilen Laleleri ile ünlü. 17. YY’da Osmanlılardan getiriyorlar ve sahipleniyorlar. Yılda 9 milyar Lale satıyorlar. Kıtlık döneminde Lale soğanı yiyerek yaşamlarını sürdürmüşler. Biz değerlerimize sahip çıkamıyoruz. Demre’deki Aziz Nicolas (Noel Baba)’ın mezarına bile sahip çıkamamış İtalyanlara kaptırmışız. İtalyanlar kemiklerini alıp mezarını Bari’ye taşımışlar ve adına büyük bir kilise yaptırmışlar.

Resmi bayrağı kırmızı beyaz ve mavi renklerden oluşan Hollanda’nın adı neden portakallar olarak anılıyor. Özellikle Türkiye ve Hollanda arasında yaşanan son gelişmelerden sonra bazı protestolarda kullanılan portakal, Hollanda ve portakalın ilişkisi nereden geliyor sorusunun sorulmasına neden oldu.

Hollanda ve turuncu ilişkisi nereden geliyor?

Hollanda ve portakalın asla bir ilişkisi yok. Bakmayın cahil AKP’lilerin; Hollanda da, referandum öncesi bir bakana alanda konuşma izni vermeyince Hollanda'yı protesto etmek için portakal sıkıp, suyunu içtiklerine.

Hollanda kraliyet ailesi Orange sülalesinini turuncu rengi kullanmasıyla başlıyor. William the Silent olarak bilinen William of Orange’a dayanan turuncu renk kullanımı özellikle milli kutlamalarda öne çıktığını görüyoruz. Hollanda’nın meyve olan portakalla ilgisi yok. Olamaz’da, çünkü; birçok tarım ürününün yetiştirildiği Hollanda’da portakal doğal şartlarda yetiştirilemiyor..

Hollanda bayrağı 16. yüzyılın ikinci yarısında I. William tarafından hazırlatılmış. Bayrağın ilk ismi; “prensin bayrağı” anlamına gelen Prinsevlag imiş. O zamanların lideri Prince William of Orange tarafından dizayn edilen bayrakta ilk başta kırmızı renk yerine turuncu renk vardı. Daha sonra 17. yüzyıl ortalarında turuncu renk kırmızı olarak değişmiştir..Benini adım Hudur, elimden gelen budur..

“KUZEYİN VENEDİK’İ” AMSTERDAM

“Venedik’in adı var, Amsterdam’ın tadı var”. Bu özdeyişi yazının sonunda uyduracağım. Şimdi görmemezlikten gelin..

Saat; 17:12. Amstel Nehri’nden geçtik. Amsterdam bu nehrin kıyısında kurulduğu için Amsderdam adını almış. Dahası; Amsterdam, adını şehrin güney doğusundan gelip Kuzey denizine dökülen “Amstel” nehrinden alıyor, “dam” ise “baraj” anlamına geliyor. Daha dahası; 12. yüzyılda bir balıkçı kasabası olan Amsterdam, efsaneye göre sandalla Amstel Nehri kıyılarına çıkan 2 Frizyeli (Hollanda'nın kuzey deniz kıyısında yer alan şerit şeklinde bir İl) balıkçı tarafından keşfedilmiş.

Amstelredam adı verilen kasabanın ismi zamanla Amsterdam'a dönüşmüş. Şehir iç içe geçmiş ay biçimindeki kanallardan oluşur. Ren Nehri'ne ve Kuzey Denizi'ne bağlayan su kanallarının yapılmasıyla, Amsterdam'ın tüm Avrupa'yla ve dünyayla olan bağı artmış. Amsteldam halkına, şehri Hollanda'ya bağlayan köprülerden parasız geçme hakkının tanındığı gün (27 Ekim 1275) geleneksel kuruluş günü kabul edilmiş.

I. Dünya Savaşı sırasında Almanlar 1940'ta Hollanda'nın kontrolünü ele geçirdi. Savaş sona erene kadar aralarında genç Alman kızı Anne Frank'ın (Kanal turunda saklandığı evi göreceğiz) da olduğu yaklaşık 105 bin Yahudi, toplama kamplarına kapatıldı. Savaşta, Hollandalı sadece 5 bin Yahudi sağ kalabildi.

Hollanda topraklarının çok büyük bir kısmı Batı Avrupa'dadır, ayrıca Karayipler'de üç adası bulunmaktadır. Hollanda, kuzey ve batıda Kuzey Denizi, güneyde Belçika, doğuda ise Almanya ile komşudur.

Parlenter monarşi ile yönetilen Hollanda’nın Anayasal başkenti Amsterdam. İdari başkenti Lahey (Denhag). Roterdam dünyanın en büyük limanı. Yilda 600 milyon ton yük taşınıyor.

Hollanda’da sembol olmuş şeyler var. Örneğin; Kanal, Lale, Bisiklet, Patates, tahta ayakkabı, Kanal köprüleri Peynir, İnek ve Yel değirmeni.

Saat; 16:08. Araba galerileri ile ünlü Utrecht’teyiz. Galerilerin içinde deneme ve de yarış pistleri varmış.

800 bini aşan nüfusuyla ve her yıl 1.5 milyonu aşan ziyaretçesiyle, turistlerin yoğun ilgisiyle karşılaşan bir kent; Amsterdam. Kente bisikletlerin çokluğu dikkatinizi çekiyor. Bisiklet Amsterdam’da bir sembol. Düşünün; Amsterdam’ın nüfusu 800 bin, 2 kat bisiklet var. İnsanların biri iş biri gezi için 2 bisikleti varmış. Bisiklet hırsızlığı adeta kolektif dayanışmaya dönüşmüş.

Asena’mız Aysen diyor ki; “Eğer yoldan geçen 10 kadar bisikletliye doğru “Heeyyy! O benim bisikletim!” diye bağırırsanız çoğu bisikleti orada bırakıp koşarak kaçmaya başlar.” Bir ara düşündüm aynı şekilde bağırayım diye, fakat dillerini bilmediğim için vazgeçtim. Yine de bağırdım, doğrusu anırdım Ececan ve Kadriye’ye, çünkü 2 kere dikkatsız geçiş yaparak kıl payı büyük kazadan kurtuldular.. Hollandalılar da benden, çünkü kendi aptallıklarını anlatarak kendileriyle alay edebiliyorlar. Bilmem, demek ki kendileriyle barışık denebilir mi bu olguya?

Kendine özgü mimarileri, otantizm ve moderniz harmanlaması sonucu ortaya çıkmış. Bu mimarinin yarattığı doku, hava, kültür ve güzellikler; bitişik nizamda evleri ve köprüleri sevimli kılmış.. Pencereleri geniş. Perde yok gibi. Isınma güçlüğü yaşamıyorlar, doğal gaz sayesinde. Kanal boyu çok katlı (en fazla 5 kat) evler, öne yatık ve yana eğik. Adeta; Coffee Shoplarda marihuana çekmiş insanlar gibiler. Evlerin öne yatık olmasının temel sebebi iç mekan boyutlarının dar ve uzun ve dik merdivenli belirlenmesidir.

Bu nedenle eşyaların en tepedeki vinçle taşınması ve de ahşapların, çürütmemek adına su tutmaması için yatık yapılması.. Yana eğik olması; zeminin sıvılaşmaya müsait olması ve bu zemini temellerinin ahşap fore kazılardan oluşturulması, süreç içinde eğilmesine neden olmaktadır.. Merkezdeki 8 bin ev korumaya alınmış.

Hollanda doğası ve doğanı ile mutlu, ille de yol üstünde karşımıza çıkan inekleri. Onlar hiç ahıra girmez, dümdüz ovada yayılılarmış. Senede de 6 bin litre süt veriyorlarmış..

KANAL TURU

Saat; 18:40. Amsterdam’dayız. Amsterdam, 1275’de kurulmuş. Ortaçağ’da bin kişinin yaşadığı Amsterdam her geçen gün büyüyerek devasa bir kent olmuş. Şu an 800 bin tane insan yaşıyor demiştik ya Hiç zaman kaybetmeksizin Kanal Turu’una başlamak için, Prins Hendrikkade caddesindeki, tek Katolik kilisesi olan; Saint Nicholas’ın (Noel Baba-Antalya-Demreli aziz) kilisesinin tam karşısındaki iskeleden kapalı motora bindik. Kanalın iki yakasındaki evler ve kanal üstündeki köprüler farklı renklerde müthiş güzellik katıyor Kanal boyu.

İlkin kanal kıyısındaki evler dikkatimizi çekti. Hepsinde belirgin bir eğrilik var. Hollandaılar adeta su savaşçısı. Bataklık olan ve kimsenin yaşamadığı o günkü Hollanda topraklarında su savaşını kazanarak; şu anki topraklara %60 fazlalık kazandırmışlar. Denize bakan kıyılar setlerle güçlendirilmiş. Dev pompalar sürekli kanallarla toplanan suyu denize akıtarak, küresel ısınmanın kentleri basmasını engellemişler. Fakat, nereye kadar!? Ben bir gün buraların küresel ısınmaya dayanmayacağını düşünüyorum. 1200’lerde su baskınlarıyla 50 bin kişinin yok olduğunu unutmamak gerek..

Saat; 18:50 Baraj meydanı, yani Dam meydanındayız. Dam Meydanı, Amsterdam’ın merkezinde yer alan, şehrin en ünlü meydanıdır. Yerli halk tarafından kısaca Dam olarak bilinen meydan, Amsterdam’a ismini veren Amstel Nehri boyunca kurulu olan 13. yüzyılda inşa edilmiş ilk barajın bulunduğu yerdir. Burası eskiden balık pazarı imiş, 17. yüzyılda, belediye sarayı ve yakınındaki borsa sayesinde, siyasi ve ticari yaşamının merkezi haline gelmiş. Dam meydanı, yerli halkın ve turistlerin yoğun ilgi gösterdiği yerler arasında. Etkinlikler alanı aynı zamanda. Düşünün, bu alana lunapark bile kuruluyormuş..

Neleri görmeniz gerekir? Dahası burada neler var?..: 1655 yılında Belediye Binası olarak açılan Koninklijk Paleis (Kraliyet Sarayı), 1814 doğumlu Nieuwe Kerk Kilisesi, II.Dünya Savaşı’nda ölen Hollandalıların anısını inşa edilen 22 mt uzunluğundaki Ulusal Anıt, Dünyanın en ünlü balmumu heykel müzesi olan Madame Tussauds Müzesi, Red Light District ya da Türkçe karşılığı ile Kırmızı Fener Mahallesi (genelev canım), Damrak Caddesi, Alışveriş merkezi De Bijenkorf ve ünlü alışveriş caddesi Kalverstraat ve de Polonyalılardan olma 1866 doğumlu Hollanda’daki en büyük beş yıldızlı otel olan NH Grand Hotel Krasnapolsky..

Hollanda’da özgürlük bütününde abartılı bir yaklaşım var. Dam Meydanı sonrası, kırmızı evler bir özgürlüğün odak yeri. Burada esrar dahası Marihuana ve kadın.. O caddeye giren eğer Marihuana içerse kendinden geçiyor. Aysen hanım, oraya giden 2 kişinin yaşadıklarını ve yaşattıklarını anlattı. İlki; gencin biri sokağa uzanmış kendinde değil. “Ben bittim siz gidin kendinizi kurtarın” diye feryat ediyor. Bir başkası, bir acayip hayvan yakaladım ve gardoraba kapadım. Dolabı zorluyor gelin yardım edin” Yardıma gelenler gerçekten dolabın zorlandığını görüyorlar. Açıp ne görsünler; dolabın içinde bir Japon. Marihuana içen vatandaş. Bir konferans için gelen ve bahçede dolanan Japon’u derdest edip gardıroba kitlemiş. Marihuananın faydaları..

Red Light District ya da Türkçe karşılığı ile Kırmızı Fener Mahallesi, Amsterdam’ın dünyaca meşhur eğlence bölgesine 2 arkadaş daldık. Kırmızı neonlar altında seksi kıyafetleriyle, pencerelerinde müşteri bekleyen hayat kadınlarını önce manken sandık, gençleri de bizdeki tinerciler.. Kırmızı Fener Mahallesi ya da halk arasındaki bilinen adıyla Walletjes (alçak duvarlar) sınırları kent içinde haylı uzuyor. Sarmadı bizi. Başımız belaya girmesin diye kaçtıııık..

BÜYÜK HOLLANDA TURU

15 Temmuz 2017. Saat; 09:06. Eski Hollanda denen Ada olan Mayken Adası ve peyniri ünlü Volendame’e gideceğiz. Çiğ Ringa balığı ve isli yılan balığı ve deniz ürünleri ile ünlü..

Anlayacağınız Büyük Hollanda Türü başladı: Kanallar kişin donuyor. Hollandalılar; Bisiklet kullandıkları ve süt ürünleri tükettikleri için uzun boylu ve yapılılarmış, mış...

Yolun sağı solu ‘Amsterdam ve diğer kentlerde’ ses duvarları ile örülü. Batı, salt kentleri değil kırsalı da gürültü kirliliğinden koruyor..Yine biz.. Evet, biz kentleri jet egzozlu modifiye edilmiş araçlarla yaşanılmaz kılıyoruz. Adam, Mercedes dolmuşun egzozuyla oynamış o sessiz aracı canavara dönüştürmüş, korkunç ses ile. Dayanılmaz gürültü kirliliği yaratıyor ve yetkililer, siyasiler onları izliyor, besliyor, oy uğruna..

Bu ülkenin yeşilini-doğasını, kentlerin binlerce yılda oluşan siluetini yok edenlere karşı savaş verelim, açlık sınırında çalışan emekçilerin hakkını koruyalım, fakat bu gürültü kirliliğini yaratanlara karşı da savaşalım. Yooo, onlar oy verenler, oyumuzu tehlikeye atamayız.. Yıllardır bu gürültü kirliliği yaratıcılarıyla savaşıyorum, görece olsa da sonuç alınıyor, fakat kalıcı olmuyor..

Marken Adası: Hollanda'nın Ijsselmeer Gölü'nde bulunan ve ada iken, yarımadaya dönüştürülen yer. Evet; daha önce bir ada idi. Fakat 1960’da North Holland ili anakarasıyla birleştirildi...Ay ve Marken denizinin sessizliğini dinliyoruz.. Gidiş yolunda gördüğümüz “Bra Bridge(südyen köprü)”’ne güldüm..

“Büyük Hollanda Turu” turunda göreceğimiz, doğrusu anlatılması güç, fakat yaşayacağımız düşler ötesi muhteşem güzellikleri peşinen betimleyeyim de sürekli aynı muhteşemlikleri tekrar ederek değer katsayısın düşürmeyeyim. “Biliyoruz ki, bir güzele sürekli güzelsiniz dersek o güzel benim olur, pardon o güzel güzelliğine pişman olur:)

Her gittiğimiz yer, her geçtiğimiz kanal, her gördüğümüz, yel değirmeni, hayvan, Rengarenk çiçeklerle süslü pencereler, yemyeşil düzenli bahçeler, son derece bakımlı evler, inanın; sizi, bizi, onları, bunları, şunları yaşadığınız veya yaşamadığınız-ki genelde öyle- paralel zamanın masalsı gizem dolu atmosferine taşıyor sizi.. Ağzımdan “Paralel” kaçtı, acaba terör suçlusu ol… Yaaa, ülkem bu hale geldi.. Ne güzel bir Mutlak monarşi..

Eskiden, karadan çok vergi sulardan ise hiç vergi alınmadığı için kanal içinde motorları eve çevirmişler. Fakat bu sonradan yasak edilmiş. Sokakta kedi ve köpek yok, hepsi barınakta veya evlerde beslerler.. Buradaki inekler asla başka iklimde yaşayamıyor. Kanallardaki köprüler açılır kapanır.

İnsanlar komşularına kayıklarla kanalları kullanarak gidiyorlar.. Monicendame köyündeyiz. Küçuk bir protestan kilisesi var; Saint Nicolas kilisesi (Bunun büyüğünü, ‘yani aynı adla’ Amsterdam’da Katolik kilisesi olarak gördük). Kaç kere yazacağım; Bildiğimiz, Antalya- Demreli Noel Baba işte.. Eski balıkçı köyü. Biraz daha büyümüş kasaba olmuş... Deniz üstümüzde, toprak aşağıda.

Deniz alçak arazileri basmasın diye setlerle engellemişler.. Anlaşılacağı gibi; bölgenin deniz kısmı setle çevrili. Yine bentlerle deniz dizginlenmiş, bölge bu sayede sular altında kalmıyor!.. Topraklarının % 18’i deniz seviyesinin altında olan Hollanda’nın ismi de zaten Alçak Ülke (Hol-Land) anlamına geliyormuş.. Beatrıx köprüsünde toplu resim. Saat; 09:48

Genelde deniz seviyesinin altında olan; Volendame’a gidiyoruz. Peynir çiftlikleri ile ünlü. Islı ve küflü peynirler. Uzeri balmum ile kaplı olduğu için uzun süre dayanır... Peynir ve tahta ayakkabı atölyelerini gezdik..

Saat; 10:25. Volendame’e gidiş. Burada iç denizi ve limanını ve çarşısını gezeceğiz. Burası 20 bin nüfuslu kasaba.. Gezdik. Bu bölgenin tarihini dinledik sinevizyonda. Hollanda’nın %60 kazanılmış topraklardan oluştuğunu, ilk setin 1930 da 32 km olarak yapıldığını… İlk kez bana da bir şey aldılar; 2 cepli gömlek..Buranın tarihi değil, güzelliği gerek bana güzelliği..

Sinevizyon konuşuyor ve de ben de zorunlu olarak dinliyorum; Deniz ürünleri ile ünlü imiş. Frizland ineği yılda 6 bin litre süt veriyormuş. Amsterdam milyonlarca ahşap kazıktan oluşuyormuş.. Volendam kadınları siyah işlemeli elbise ve dantel şapka giyerlermiş…

Unutuyordum; Volendeam sahilinin o güzelim, ‘otantizmin ve modernizmin harmanlanmasıyla biçim alan’ masalsı evlerinden sardunya çaldım. Şennur Veziroğlu ablam gülerek, “Bere muyvi, kökiden estiki-Çocuk ne yaptın köküyle söktün!”..Sardunya, bakalım Ankara’da hasrete dayanabilecek mi? Neden mi çaldım? Onlar bizden Lale çalmıştı; intikam aldım. Bakalım ben yılda 9 milyar sardunya yetiştirebilecek miyim? Aslında yaptığım suç; bütün çiçekler kraliçeninmiş ve koparmak kraliçeye hakaretmiş.

DENHAAG(LAHEY) VE DELFT

Saat; 13:30. Büyük Hollanda Turuna devam (Ben Marken ve Volendam gezileriyle birlikte Büyük Hollanda Turu diyorum).

Önce Denhaag (Lahey): Artık yel değirmenleri ev olarak kullanıliyor. Böylesi bir Yel Değirmenini geçtik. Yaşlı ayakta zor duran Yel Değirmenine de üzüldük. Bilmiyordum, Yel Değirmenini ilk İranlıların kullandığını, tarihte..

Lahey denince öyküm geldi:

[[ Yugoslavya’nın iç savaş sonucunda dağılmasının ardından 1992 yılında Sırplar, Yugoslavya’yı oluşturan diğer halklara katliam yapmaya başlamışlardır.. Hollandalı askerler Bosna’daki Birleşmiş Milletler Barış Gücü Komutanı Fransız generalden aldıkları emirle bir gece yarısı kenti boşaltmış ve bulundukları kampın içindeki 25.000 kişiyi Sırplara teslim etmişlerdir..

11 Temmuz 1995 tarihinde Sırp ordusu Srebrenica’da genç, yaşlı, kadın, çocuk demeden katliama başladı. Otobüs ve kamyonlara bindirilen Boşnaklar'dan 8 bin 372'si götürüldükleri ormanlık alanlarda, fabrikalarda, depolarda Ratko Miladiç komutasındaki ağır silahlı Sırp ordusu tarafından hunharca katledildi.. Ne Birleşmiş Milletler’in Srebrenica’yı güvenli bölge ilan etmesi, ne de kentte bulunan 600 Hollanda Barış Gücü askeri, katliama engel olamamıştır.

1995 Temmuz’unda yapılan katliamda, kenti Sırp askerlere teslim eden Hollanda askerlerinin yaklaşık yarısı ülkelerine döndüklerinde psikolojik tedavi görmek zorunda kalmıştır. Hollanda hükümeti hiçbir sorumluluk kabul etmezken, kenti bırakarak Sırpların katliamına göz yuman 600 hafif silahlı Hollanda askerinin büyük bir bölümü pişmanlıklarını her fırsatta dile getirmişlerdir.

Srebrenica kentinde yaşadıklarını kitaplaştıran askerlerden biri olaydan dolayı yaşadığı pişmanlığı şu sözlerle ifade etmiştir: “Ölmek istiyordum, masum insanları koruma sözü verdiğimiz halde bize sığınan insanları koruyamadığımız için kendimi affetmiyorum.” Katliam’dan 13 yıl sonra Sırbistan’ın Sermiyan köyünde yakalanan Sırp komutan Ratko Mladiç, Lahey’de eski Yugoslavya için kurulan Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından müebbet hapse çarptırılmıştır. Srebrenica Katliamı'nın baş sorumlusu ve Bosna-Hersek'te 1992-1995 yılları arasında yaşanan 100 binden fazla insanın öldüğü iç savaşın en önemli isimlerinden olan Sırp lider Radovan Karadziç de, katliamdan 13 yıl sonra Belgrad'da yakalanmıştır.

Lahey'de Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde yargılanmış ve Bosna savaşı sırasında “insanlığa karşı suç işlemekten” suçlu bulunarak, toplamda 40 yıl hapis cezasına çarptırmıştır. Katliamdan 15 yıl sonra 27 Haziran 2010 tarihinde Hollanda Mahkemesi, Srebrenica katliamıyla ilgili Hollanda askerlerinin yasa dışı hareket ettiğine, Hollanda'nın kısmen hatalı olduğuna karar vererek, Hollanda askerlerini suçlu bulmuştur. Mahkeme, Srebrenica'da ölümlerin %30'undan Hollanda hükümetinin sorumlu olduğunu açıklamıştır. Lahey Adalet Divanı bir hafta süren katliamı, bir 'soykırım' olarak kabul etmiş, ancak Sırbistan'ın sorumlu tutulmayacağına karar vermiştir.]]

Hollanda yol zengini. Çunkü Hollanda’da; karayolu, demiryolu ve hava yolu yanında kanal yolu da var. Her 5 km’de bir kanal karşınıza cıkıyor. Sürekli yol tamiratı gibi kanal yol tamiratı ilginç. Buna bisiklet yolunu da eklemek gerek. O da ne!? Kanal yolcu motoru üstümüzde seyrediyor. Doğru ya biz karayolunda deniz seviyesinin altında seyrediyoruz... Amsterdam ve kasaba-köylerde kanallar fazla temiz değil..

Saat;14:40. Denhaag (Lahey)’deyiz. Büyükelçiliklerin ve kraliyet sarayi'nin bulundugu kent. Hollanda’nın 3. büyük kenti. Scheveningen adli sahiliyle ünlü. Harika bir yer. Den Haag'in belirli mahalle adı Lahey imiş. bu bolgedeki onemli binalar nedeniyle Den Haag, Lahey diye de adlandırılmış… Seracılık egemen. Kuzey denizi..Bu şehir ülkenin idari başkenti. Diģer kentler gibi tuğlalı evler..

Gezilecek ve görülecek yerler arasında Kraliyet sarayı, Vredespaleis olarak isimlendirilen Birleşmiş Milletler Uluslararası Adalet Mahkemesi, Parlemento binası, Hapishane kapısı – Gevangenpoort müzesi, eski şehir merkezinde bulunan Escher in het Palais, sıra dışı bir manzaraya sahip Panorama Mesdag (Mesdahh) ve Scheveningen kıyısı yer alıyor.

İlle de; Ressam Hendrık Wıllem Mestang(Mesdahh) resmi: 120 metre uzunluğunda, yerden yüksekliği 14 metre, kumun sahile mesafesi de 14 metre.1800 yılların Hollanda’sı anlatılıyor. Şimdi bu Panamorik resmi izledik ve sevdik.. Nasıl beğenmezsin; Den Haag’ın hemen yanında bulunan Scheveningen’de bulunan sahilleri ve kum tepelerini 360 derece boyama tekniğiyle bir salona taşımış. Scheveningen kuzey kıyısı, Mesdag (Mesdahh)’ın tablosundaki kadar güzel değil..

Saat; 15:26-15:43 arası Lahey Adalet Sarayı (Vredespalais)’ini gezdik. 1899 yılında inşa edilmiş olan Vredespalais, Amerikalı Andrew Carnegie tarafından yaptırılmış. Bina özel durumlar ve uluslararası çok önemli davalar görülmediği zamanlarda. Gezemedik, içerde dava varmış. Fakat; Evrensel barış dileklerimizi yazdık, diardaki barış ağacına..

Şu an İngiltere’nin tam karşısındayız. Doğrusu; Scheveningen kıyısındayız. Sabah iç denizi gezdik. Şimdi açık denizi geziyoruz. Denhag kışın da kalabalık, çünkü buraya kaplıcalara geliniyor. Yani, Denhag termal turizmiyle de ünlü. Kuzey Okyanus denizi harika bir kumsal. Fakat Okyanus’un kuzey denizine taşıdığı pislik nedeniyle temiz değil. Hollanda’da göl ve denize, ‘özellikle altı balçık olduğu için’ girilmiyor. Fakat Ececan Volendam iç denizine girdi.. Dış denizi çok dalgalıydı..Ececan bu su görmesin; Luksemburg’da da otelin havuzundan çıkmadı, sevgilisi Ediz ile..Çuşşş, Ediz daha 8 yaşında ve çok seviyor Ececan..

Saat; 16:05. Brugge kentine benzeyen Delft kentine gidiyoruz. Denhag çıkışında Yugoslav savaş suçluların bulunduğu hapishaneyi gördük. Delft kenti; İspanyollara karşı bağımsızlık savaşının başladığı kent. Guney Hollanda ilinde bulunan bir şehir ve belediye. Delft kanalları ve büyük ölçüde korunmuş eski yapıları ile küçük ve tipik bir Hollanda şehri olup Hollanda'nin büyük şehirleri olan Rotterdam ve Lahey şehirleri arasında yer alır..

1700 doğumlu Teknik Üniversitesi var. Gemi mühendisliği vb eğitimi veriliyor. 90 bin nüfuslu kent. Biraz önce kanaldan gemi geçmiş. Çinisi de ünlü.. İncili küpeli kiz buralı. 1600’larda yapılmış. Kilisesinde kral ve Orange-Nassau Hanedanın bazı bireyleri yatıyormuş..

Saat; 17:12. kıyısında Amsterdam’ın kurulduğu “Ams nehrini” geçtik, son olarak..Çünkü gezi bitti..Yarın; ekstranın ekstrası Gieherton’a gidip 16:00’da doğru Türkiye uçuşu..

16 temmuz 2017. Saat; 07:45. Son günü en güzel yerleri gezeceğiz. Overijssel eyaletinde Giethoorn’e gidecekmişiz. 120 km. Burada 1 saat sürecek tekne turuna katılacağız.. Saat; 09:40. Keçi boynuzu anlamına gelen ve Ijssel nehri üzerindeki minyatür adacıklardan oluşan Overijssel’e bağlı Giethoorn köyündeyiz. Steenwijkerland belediyesine aitmiş bir köy.

Gerçekten masalsı yer, belki de cennettin izdüşümü. Evler saz çatılı. Araba yolu yok. Sadece Kanal Yolu kullanıyoruz. Patates, mısır ve çiçek seraları, özellikle Lale seraları içinde yol almak cennette yürümek gibi.. Giethoorn, Hollandalı yönetmen Bert Haanstra’nın ünlü komedi filmi “Fanfare”i 1958’de burda çekmesiyle üne kavuşan ve bir köy. İlkin Akdenizliler gelmiş. Sonra; Çinliler akın etmiş.

Saat; 10:05. masal köyü

Giethoorn turu başladı; Arabaların giremediği, sokakları olmayan bir köyü 6 mt derinlikteki büyük kanalda sandal ile seyrediyoruz.

Diğer ara sokaklar, yani küçük kanallar 1 mt derinliğinde. Belçika ve Hollanda’daki kanal yerleşim bölgelerine “Venedik” diyorlar ya, buraya da “Hollanda’nın Venedik’i” deniyor denmesine de, bence Venedik’teki kanalcıklarda evlerin salt çürümeye yüz tutmuş duvarlarını izliyorsunuz. Buralarda doğa ile bütün evlerin masalsı duruşlarını...Araba yolunun olmaması en güzeli. Yeni-yeni bisiklet yolu yoymuşlar. İnanın buraya motorlu araç girsin ikinci gün burası biter..

Doğaya o denli duyarlılar ki; 800 tane elektrikli tekne varmış.. Bu kanallar ile; “Siyah elmas” denen Trüf Mantarı taşıması yapılmış. Kışın kanal donuyor. Çok soğuk olduğu için sazlı çatılar yaygın. Öylesi bir soğuk ki kanallar donuyormuş..

Saat; 10:32. Gole çıktık. Trüf Mantarı toplarken kazılan yerler su ile dolmuş ve bu göl oluşmuş. Çatı yapımında kullanılan sazlıklar eşliğinde gölü geçiyoruz. Doğu Karadeniz bitkileri; fındık, kızılağaç, eğrelti otu, böğürtlen vd. İlginç geldi bize..

Saat; 11:20. Yel Değirmenlerinin olduğu Zaanse Schans’a gidiyoruz. Giethoorn’dan çıkarken kanal köprüsünün açılışını izledik. Saat; 12:59. Zans Nehri’nin kıyısındaki Zaanse Schans köyündeyiz. Bunlar Don Kişot ve Sancho Panza’nın ezeli düşmanı değil, Hollanda’nın dostu. Dostu çünkü; Hollanda’ya yaşam katmış; 1500 ve 1930’lara dek. Eskiden 600 adet yel değirmeni varmış.

Öğrendiğimiz gibi Hollanda’nın dörtte biri su seviyesinin altında. Yel değirmenleri hem su seviyesinin altındaki yerlerden suyun dışarı pompalanmasında kullanılıyormuş, hem de göletlerin kurutulup verimli tarlalara çevrilmesine yardımcı oluyormuş. Bitmedi, bazıları bıçkı tezgahı olarak, bazıları da yağhane olarak kullanılıyormuş. Zaanse Schans köyüne; Hollanda mimarisine özgü farklı 30 ev konuşlandırılmış. Her evin içi bir müze..

İnanın; dünyanın tüm güzelliklerin bir araya gelip yarattığı cennet güzelliğinin yansıdığı yerler; Giethoorn ve Zaanse Schans köyleri. Görmek gerekir, doğaya ve doğana olması gereken duyarlılığı algılamak için..Görsel şölendi adeta yaşadıklarımız..

Bu gezi her gezi gibi harika bir gezi. Fakat bu gezi katılımcıları, yerleri ve Rehberimiz Aysen Abbasoğlu ile daha güzeldi. Aysen bizim adeta Asenamiz oldu. Üzdük de, ille de Belçika Flamanlı Fred’inin kâbusu yüzünden. Adam ilk tur otobüsünün şoförü.

Hani derler ya aynada kendini görse kavga eden, öyle bir yaratık. Kendisiyle barışık olmadığı için toplumla da barışık olmayan bir vaka. Pskopat dense de hak eden biri. Flamanlar böyle bir hasta yetiştirdiğini anlasa vatandaşlıktan atardı.. Aysen rehber arkadaşı Cem’in katkısıyla olay çözüldü. Bu süreçte bile Aysen hanım, yüzündeki sevgi be saygı dolu insanlık yüklü tebessümünü düşürmedi. Teşekkürler Aysen Abbasoğlu, teşekkürler Cem Yelkalan..

Saat; 14:33. Güzel insanlarla gerçekleşen güzel gezi sonlandı. Geziler yeni coğrafyalar, yeni kültürler ve yeni insanları tanıtıyor. Yeni dostluklar, yeni arkadaşlıklar edindiriyor. Kent yorgunu bizler, bu gezilerle siyasetin yarattığı insanları ve siyasetleri değil, böylesi güzel insanları tanıma fırsatını yakalıyoruz. Bu gezide de böylesi güzellikler yaşandı. İşte o güzel insanlar;

[[ Samsun’dan, Havzalı Ali Kuru ve eşi Öğretmen Pınar Kuru.. İstanbul’dan Karslı Yakup Yazar eşi Şebnem Yazar, çocukları Deniz Eren Yazar ve Zeynep Sude Yazar… İstanbul’dan Hopa-Kemalpaşa’lı Şennur Veziroğlu, Fatma Cebeci, Dilek Gözutok ve oğlu Erdoğan Ediz Gözutok ve Fransız kökenli Pierrete Marie Özkul…Ankara’dan; Behice Yılmaz ve sevgili kızları Sibel Yılmaz..Hüseyin Kus-Durdane Özlem Kus---Turgut Ören-Nurten Ören…İbrahim Aygün- Dilek Aygün- Aylin Aygün ve Canberk Aygün…Ahmet Korkmaz- Rahsan Korkmaz…Poyraz Gezgin-Gizem Naz Gezgin ve Ruhsan Gezgin…Erdinç Şentürk-Nursen Şentürk- Burkay Şentürk ve Çağla Şentürk… Beheydzhe Yume (Behice Yılmaz)-Sibel Tyurken Basri (Sibel Yılmaz)…Tahsin Altan- Aylin Aydan Altan…İlyas Kerim Erkan-Hale Erkan…Şevket Çorbacıoğlu- Kadriye Çorbacıoğlu ve Ececan Çorbacıoğlu..]]

Gezi biter, fakat dostluklar arkadaşlıklar bitmez.. Doğru, dünyanın sayılı Shipol hava limanına. Böylesi güzel geziler dileğiyle.. 16 Temmuz 2017. Saat; 14:36 Hollanda-Zaanse Schans

Amsterdam Svhiphol hava limanında Hollanda doğma büyüme Çağlar Tufan ile tanıştık. Atlas hava yolları bir departman müdürü. Hollanda güzel, özgür bir ülke fakat tehlikeli de. Ben bu özgürlükten faydalanarak çocuk yaşta uyuşturucuya alıştım zor kurtardım kendimi. Ellerinizden öperler; 2 çocuğumu düşünüyorum...

Salt dünya değil evren kendini açar, yeter ki siz zihninizi açın. Ve de karanlık labirentlerde dolanmayın dinden ve ırktan geçinenler yüzünden.. Ülkeleri dolanın, yeni dostluklar bütününde gezegen kardeşliği için. Bugün dünyayı dolanan bizlerin soyları yarın evreni dolanacaktır; yıldızları..unutmayın!!!

Haydin; yeni ülkelere ve yeni dostluklara evrensel kardeşlik için..

*: Benelüks, Belçika (Belgium), Hollanda ( Netherlands) ve Lüksemburg ( Luxembourg) ülkelerinin ilk hecelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş bir isimdir.

GEZ-GÖR-YAZ
Şevket Çorbacıoğlu
Teknopolitikalar platformu
evesbere@gmail.com
0506 609 00 32