BÜTÜNŞEHİR YASASI VE KASASI

BÜYÜKŞEHİR/BÜTÜNŞEHİR YASASININ GETİRDİKLERİ VE GÖTÜRDÜKLERİYLE 30 MART SEÇİMLERİNİN ÖNEMİ

27 Mart 2014

Belediye Gelirlerinin Artması:

Önceki yasal uygulamaya göre; büyükşehir belediye sınırları içinde toplanan ve Büyükşehir (BŞB)’verilen, %5 Genel Bütçe Vergi Gelirleri (GBVG) %6’ya çıkarıldı. Bunun yanı sıra; önceki uygulamada,Türkiye genelinde Toplanan ve nüfus esasına göre büyükşehir ilçe belediyeleri ne verilen %2.5 GBVG payı %4.5’e çıkartılmaktadır.

On üç ilde büyükşehir belediyesi ve yirmi altı ilçe kurulması ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair 12/11/2012 tarih ve 6360 sayılı Yeni Büyükşehir Yasası’nın getirdiği düzenlemeye göre büyükşehirlerin gelirlerindeki artışlar şöyle gerçekleşmektedir:

• (A): Önceki yasaya göre Hesaplama
• (B): Yenisine göre Hesaplama
• (B-A): Fark
• %: Artış Yüzdesi

Mah.İdareler (A) (B) (B-A) %

1. 1 Antalya 493.405.959 910.566.311 417.160.352 84,55
2. 2 Erzurum 249.081.111 395.546.617 146.465.506 58,80
3. 3 Samsun 397.035.283 526.139.922 129.104.639 32,52
4. 4 Konya 720.160.290 931.714.630 211.554.340 29,38
5. 5 Mersin 665.485.934 855.026.474 189.540.540 28,48
6. 6 Eskişehir 287.996.221 368.446.590 80.450.369 27,93
7. 7 Diyarbakır 485.388.529 612.652.746 127.264.217 26,22
8. 8 Kayseri 442.337.814 556.913.182 114.575.368 25,90
9. 9 Sakarya 275.281.405 343.106.523 67.825.118 24,64
10. 10 Kocaeli 1.065.223.953 1.265.506.299 200.282.346 18,80
11. 11 Adana 716.306.907 845.830.864 129.523.957 18,08
12. 12 Bursa 1.001.499.950 1.177.190.330 175.690.380 17,54
13. 13 İzmir 2.273.906.167 2.607.133.676 333.227.509 14,65
14. 14 Gaziantep 569.190.600 648.927.762 79.737.162 14,01
15. 15 İstanbul 8.012.177.236 8.729.086.502 716.909.266 8,95
16. 16 Ankara 2.763.303.815 2.922.481.536 159.177.721 5,76

Toplam 20.417.781.174 23.696.269.964 3.278.488.790 16,06

On üç ilde büyükşehir belediyesi ve yirmi altı ilçe kurulması ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair 12/11/2012 tarih ve 6360 sayılı kanun ile belirlenen “Yeni büyükşehirlerin” gelirlerindeki artışlar şöyle gerçekleşmektedir:

1. 1 Muğla 198.810.729 390.711.160 191.900.431 96,52
2. 2 Tekirdağ 223.446.211 409.090.716 185.644.505 83,08
3. 3 Balıkesir 297.625.671 505.717.055 208.091.384 69,92
4. 4 Van 269.313.859 449.727.320 180.413.461 66,99
5. 5 Hatay 409.485.080 647.848.354 238.363.274 58,21
6. 6 Aydın 262.511.923 401.717.536 139.205.613 53,03
7. 7 Denizli 269.533.956 399.312.293 129.778.337 48,15
8. 8 Manisa 394.818.658 584.605.393 189.786.735 48,07
9. 9 Şanlıurfa 465.984.939 665.725.121 199.740.182 42,86
10. 10 K.maraş 314.014.632 443.416.786 129.402.154 41,21
11. 11 Malatya 230.057.114 323.743.575 93.686.461 40,72
12. 12 Trabzon 223.756.692 314.140.271 90.383.579 40,39
13. 13 Mardin 248.691.960 315.935.527 67.243.567 27,04

Belediye Hizmetlerinden Yararlanma:

Maddi olanağı ve dolayısıyla her türlü donanımı arttırılan Belediyelere ayrıca devredilen İl Özel İdare varlığıyla daha da zengin hizmet olanaklarına kavuşmuş olacaktır.

İmar Bütünlüğü:

Kentleri biçimlendiren, çağın özgün gelişim ve değişimiyle çağdaş kılan ve gelecekteki uygarlıklara taşıyan Mimari estetiktir. Üzülerek belirtmek gerekir ki; özellikle 2002 sonrası uygulamalarla, özellikle İstanbul ve Ankara estetikten ve çağdaş kentleşmeden uzak bir yapılaşma sürecine itilmiştir.

Bu yeni yasayla, sözde; yeni bir mimari anlayışta kentlerimizin imar bütünlüğüne kavuşturulacağı savlanmaktadır.

Çünkü, benim de evet dediğim, fakat bu yasayla olası olup olmadığı tartışmalı çağdaş imar planlarının, salt İl’de değil, İlçe ve köylere dek hızla yaygınlaştırılacağı söylenmektedir: Artık; İlçe belediyeleri üst ölçekli planlar için Ankara’nın kapısını aşındırmadan, çok yakınındaki büyükşehir belediyesi ile sorununu çözecek, planlama ve uygulama yeni ve uzman bir anlayışla bir bütünlük içinde değerlendirilecektir.

Yeni büyükşehir yasası ile ilgili kuşkular:

Büyükşehir Belediye Yasası Türkiye’yi Eyalet esaslı Başkanlık sistemine mi taşır?

Öncelikle şunu tekrar belirteyim; “Kötü yasa yoktur, kötü uygulama vardır”. Evet, sizin elinizden ne kadar kötü yasa olursa olsun, o’nu kötü kullanmaz iseniz, iyi sonuç alırsınız. Bunun tersi de söz konusu, eğer siz, iyi bir yasayı kötü kullanırsanız, sonuçları da kötü olur.”

10/7/2004 yılında çıkan 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nda İstanbul ve Kocaeli’nde belediye hizmetleri İl mülki sınırlarına genişletme düzenlemeleri yeni Büyükşehir yasası(6360) ile tüm Büyükşehirlere yaygınlaştırılmış oldu. Değişen bir şey yok; amaç, yerinde yönetim savlarıyla , Eyalet sistemi ve Başkanlık sistemine düzlem oluşturmak.

“İstanbul ve Kocaeli nasıl federatif bir talepte bulunmamışsa hiçbir ilimizin de böyle bir talepte bulunmayacağı gerçektir” yaklaşımı, düz mantık değil, dümdüz bir mantıktır ve komiktir.

Hele ki; “Nüfusu 750.000 üzeri her ilimiz büyükşehir yapılarak, insanımıza daha hızlı, kaliteli ve verimli hizmet sağlama imkanına kavuşturulmuştur… Biz hiçbir zaman etnik, dinsel ve bölgesel milliyetçilik yapmayacağız ve gücümüzün yettiği ölçüde de yaptırmayacağız.” Sözleri, kocaman bir yalandır.

Belde Belediyelerinin kaldırılması veya bir yerleşimin belediye sınırlarına dahil edilmesi “Avrupa Yerel Yönetim Özerklik Şartına(AYYÖŞ)” göre referandum gerektiriyor mu?

Deniyor ki; “Avrupa Konseyi, Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’nın 5. Maddesi aynen şöyledir: “Yerel yönetimlerin sınırlarında, mevzuatın elverdiği durumlarda ve mümkünse bir referandum yoluyla ilgili yerel topluluklara önceden danışılmadan değişiklik yapılamaz.. Görüldüğü gibi AYYÖŞ yerel yönetimlerin sınır değişikliklerinde zorunlu bir referandumu değil, yürürlükteki mevzuatı ve mümkünse ibaresini kullanarak da mevzuatın elverdiği imkanları işaret etmektedir.”

Bu değerlendirmeyi yapma gereksinimini duymasını anlamak zor.

Biliniyor ki; Özerk yerel yönetim kavramı, Avrupa Yerel Yönetimler Özerlik Şartı’nda (AYYÖŞ) yer alan bir ifadedir. AYYÖŞ, Avrupa Konseyi’nce kabul edilen ve 1985 yılında üyelerin imzasına sunulan bir metindir. Türkiye bu metni 1988 yılında imzalamıştır.

Federalizm, ne Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartında ne de özerklik tanımında yer almaktadır. Bu bağlamda bu kavramlar ile özerk yerel yönetim/özerklik arasındaki bağın kurulabilmesi için federalizmi açıklamak gerekmektedir. Federalizm, bir çeşit kuvvetler ayrılığıdır. Kuvvetler ayrılığı; yasama, yürütme ve yargı erkinin tek bir merkezde toplanmaması anlamına gelir. Yasama, yargı ve yürütme bağlamında kuvvetler fonksiyonel temelde birbirinden ayrılır.

Burada düşündürücü yan; AYYÖŞ’nin 4. Maddesinin 1. Bendindeki, Özerk Yerel Yönetimin Kapsamı; “Yerel yönetimlerin temel yetki ve sorumlulukları anayasa ya da kanun ile belirlenecektir. Bununla beraber, bu hüküm yerel yönetimlere kanuna uygun olarak belirli amaçlar için yetki ve sorumluluklar verilmesine engel teşkil etmeyecektir.

“İşte bu noktada hazırlanacak Anayasa’ya dikkat edilmelidir ve de kanunların içeriğine bakmak gerekmektedir. Yeni Büyükşehir Yasası (6360) bu konuda iyi irdelenmesi gerekir, uzmanlarca, eğer belirleyici bu yasa olacaksa.

Sınırları genişleyen büyükşehir belediyeleri merkezden uzak yerlere hizmet götürebilecek mi?

Bu zorluk, Büyükşehirlere devredilen İl Özel İdareleri ile giderilmeye çalışılacak. Ve öteden beri İl Özel İdaresi’nin alanı olan ve belli boyutlarda kurumsallaştığı, buralardaki olanaklarıyla kırsal uzak yerleşimlere hizmet götürülecek.

Böylece bugüne kadar valiliklerce verilmeye çalışılan, ama aslında belediye hizmeti olan tüm işler bu alanda uzmanlaşmış belediyeler eliyle görülecektir.

Büyükşehir sınırları içinde kalan köy tüzel kişiliklerinin kaldırılmasıyla köye bağışlanmış mülklerin durumu ne olacak?

Yeni Yasa’nın “Çeşitli Hükümler” başlığı altındaki 3.maddesinin 4.fıkrası şöyledir: “Bu kanunla tüzel kişiliği kaldırılan il özel idaresi, belediye veya köy tüzel kişiliklerine şartlı olarak bağışı yapılan taşınır ve taşınmazların devrinin yapıldığı kurum veya kuruluş, bu taşınır veya taşınmazların bağış amacına uygun olarak kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Diğer bağış ve yardımlar hakkında 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümlerine göre işlem yapılır.

Köyden mahalleye dönüştürülen yerlerde tarım arazileri, çayır, mera, hayvancılık vb. Yeni büyükşehir yasasıyla kaldırılıyor mu? Yeni Büyükşehir Yasasıyla orman köyleri ve orman köylüsüne tanınan hak, sorumluluk ve imtiyazların orman köyü iken mahalleye dönüşen yerler için devam edeceği şeklinde düzenlenmiştir. Aynı şekilde ilçe belediyesine katılarak mahalleye dönüşen köy, köy bağlısı ve belediyelerce kullanılan mera, yaylak, kışlak gibi yerlerden bu mahalle sakinleri ve varsa diğer hak sahiplerinin 4342 sayılı Mera Kanunu hükümleri çerçevesinde yararlanmaya devam edeceği hüküm altına alınmaktadır.

Önceki yasayla(5216) büyükşehir sınırlarına girerek köyden mahalleye dönüşen yerler, bu yasayla köyden mahalleye dönüştürülen yerlere getirilen olanaklardan yararlanabilecek mi?

Bu yasadan önceki yasayla köyden mahalleye dönüştürülen yerler de aynı şekilde Yeni Yasa’nın köyden mahalleye dönüştürdüğü yerlere getirdiği imkanlardan yararlanabilecektir. Köyden Mahalleye Dönüşen Yerlerde Emlak Vergisi, Harç, katılım payı gibi kalemler vatandaşa ek bir yük getirecek mi?

Yeni Büyükşehir Yasası’na göre tüzel kişiliği kaldırılan köylerde 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nca alınması gereken vergi, harç ve katılım payları 5 yıl süreyle alınmayacaktır.

Köyden mahalleye dönüşen yerlerde altyapı eksikliğinin giderilmesi için herhangi bir kaynak ayrılıyor mu?

Köyden mahalleye dönüşen yerlerin altyapı hizmetleri için belediye ve bağlı idarelere yatırım bütçelerinin %10’unu 10 yıl süreyle ayırma zorunluluğu getirilerek bu yerlerde etkin hizmet sağlanması için tedbir alınmıştır.

İşte bu kaynak ayrılması konusunda, Merkezi yapı tarafından keyfilik ve kayırmacılık gündeme getirilebilir.

Köyden mahalleye dönüşen yerlerde içme ve kullanma suyu ücretleri alınacak mı? Yeni Büyükşehir Yasası’na göre köyden mahalleye dönüşen yerlerde içme ve kullanma suları için alınacak ücretin 5 yıl süreyle en düşük tarifenin %25’ini geçmeyecek şekilde belirleneceği, bu yerlerdeki yeni yapılaşmalarda mahalle sakinleri lehinde kolaylıklar sağlanacağı yönünde düzenleme bulunmaktadır.

Büyükşehir sınırlarına giren ve mahalleye dönüşen beldelerde su, kanalizasyon gibi hizmetler nasıl verilecek? Su ücreti yatırmak için kent merkezine mi gidilecek?

Büyükşehir sınırları içinde su ve kanalizasyon hizmetleri büyükşehir belediyesinin sorumluluğu altındadır. Bu durumda büyükşehirlerde tüzel kişiliği mahalleye dönüşen beldeler, bağlandığı ilçe belediyesinde büyükşehir belediyesi tarafından açılacak olan irtibat ve hizmet büroları aracılığıyla hizmet alabileceklerdir. Ücret ödeme konusu PTT, tahsil vezneleri ve anlaşmalı banka şubeleri vasıtasıyla çözüme kavuşturulacaktır.

Özellikle turizm beldeleri belediye hizmetleri açısından yeni büyükşehir yasasından olumsuz mu etkilenecek?

Yeni Büyükşehir Yasası belediye hizmetleri açısından belki de en çok turizm beldelerine sağlıklı hizmet gitmesine katkı sağlayacaktır. Kış nüfusu ile yaz nüfusu arasında kıyaslanamayacak farklar bulunan belde belediyelerimizin kış nüfusuna göre aldıkları gelirle yaz aylarında en az birkaç misli nüfusa hizmet etmesi ve ellerindeki kısıtlı imkânlarla belediye hizmetleri veremeyecekleri aşikâr olduğu halde bu uygulamaya devam edilmesi talihsizlikti. Yeni Büyükşehir Yasası belde belediyelerini kaldırarak planlama ve uygulamanın bütünlüklü bir hizmet anlayışıyla ve daha geniş imkânlarla ilçe ve büyükşehir belediyeleri tarafından hayata geçirilmesine imkan tanımaktadır.

Büyükşehir belediye sınırları içine alınan tüm birimler yönetimin belirlenmesinde etkili olabilecek mi?

Her şeyden önce Yeni Yasayla hizmette öne alınan anlayış, seçilmiş insanın seçmene karşı sorumluluğu olacaktır. Seçmen yönetişim de denen kendi yöresiyle ilgili her türlü düzenlemeye en etkin şekilde söz sahibi olarak katılacaktır. Daha önceleri yalnızca İl Genel Meclisi Üyesi seçen hatta çoğunlukla kimi seçtiğini bile tam olarak bilemeyen seçmen Büyükşehir Belediye Yasasının yürürlüğe girmesinden sonra, birinci kademeden başlayarak, muhtarını, ilçe belediye meclisini, ilçe belediye başkanını ve büyükşehir belediye başkanını seçecektir. Böylece yalnızca kendi yakın çevresinin değil, bağlı bulunduğu ilçenin, dahası büyükşehrin bile düzenlenmesinde söz sahibi olabilecektir.

Büyükşehir yasasının getirdiği yenilik ve olanaklarla ilgili diğer hususlar:

Bir ilçe belediyesi kurulabilmesinin ölçütü nedir?

Yeni bir ilçe belediyesi kurulabilmesi için nüfus ölçütü bulunmaktadır. Bu nüfus asgari 20.000 olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte her türlü ilçe oluşumu için yeni bir yasal düzenlemenin gerekli olduğu unutulmamalıdır.

Tüzel kişiliği kaldırılarak köye dönüşen beldelerin komşu oldukları il ilçe veya beldelere katılabilmesi mümkün mü? Köye dönüşen beldelerin komşu oldukları il, ilçe ve nüfusu 2000’in üzerindeki belde belediyelerine, belediye meclisi kararı ile mahalle olarak katılmaları 30.06.2013 tarihine kadar mümkündü.

Nüfusu 2000’in altına düştüğü için tüzel kişiliği kaldırılarak köye dönüşen belediyelerin yeniden belediye olabilmeleri mümkün mü? Yeni düzenlemeye göre belde olarak yeni bir belediye kurabilmek için gerekli olan nüfus 5000’dir. Bu ölçüt sağlandığında 3’lü kararname ile yeni bir belediye kurmak mümkün olabilecektir. Bu arada, kurulacak belediyeye 5 km’den daha yakın mesafede bir belediye bulunmaması ve kurulacak belediyeye katılacak yerlerin de 5 km’den uzakta olmaması gerekmektedir.

Büyükşehir sınırları içinde kalan köyler, beldeler ve ilçeler mevcut statülerini ne zamana kadar sürdürecek?

Mevcut köy veya belde belediyelerinin tüzel kişiliği ilk mahalli idareler seçimine kadar devam edecektir. Mevcut il ve ilçe belediyeleri de hâlihazır statülerini ilk mahalli idareler seçimine kadar sürdürecektir. Belediyelerin bu yasayla sorumluluk alanlarına giren yerleşim yerlerine seçimden önce hizmet götürebilmesine imkân sağlanmaktadır.

Yeni kurulan ilçe belediyelerine merkezi bütçeden herhangi bir ilave kaynak aktarılacak mı?

Yeni kurulan ilçe belediyelerine merkezi bütçe yedek ödenek tertibinden bir defaya mahsus Genel Bütçe Vergi(GBV) gelirlerinden alacakları aylık payın 3 katı kadar ilave kaynak aktarılacaktır.

Afet riski açısından can ve mal güvenliği için tehlike oluşturan binaları yıkma ve tahliye etme görevi hangi belediyelere aittir?

Afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binaları tahliye etmek ve yıkmak büyükşehir ilçe belediyelerinin sorumluluğuna verilmiştir. Bu konularda ilçe belediyelerinin her türlü yardım talebi büyükşehir belediyelerince karşılanacaktır.

Belediyelerin tarım ve hayvancılığın geliştirilmesine katkıları söz konusu mu?

Yeni yasayla büyükşehir ve ilçe belediyelerine tarım ve hayvancılığı desteklemek amacıyla her türlü faaliyet ve hizmette bulunabilme imkanı getirilmektedir. Mera, yaylak, kışlak gibi tarımsal amaçlı kullanımlar bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da aynen devam edecektir.

Yeni yasayla belediyelerin mabetlere yardım yapabilmesi mümkün mü?

Yeni yasada belediyelere mabetlerin yapımı, bakımı ve onarımını karşılayabilmeleri konusunda yetkiler tanınmış, mabetlerin içme ve kullanma suyunu ücretsiz veya indirimli şekilde verebilmeleri mümkün hale getirilmiştir.

Büyükşehir belediyeleri sorumluluk alanına giren Hizmetlerde ilçe belediyelerine yetki devrinde bulunabilecek mi?

Büyükşehir belediyeleri bazı görevlerini meclis kararıyla ilçe belediyelerine devredebilecek veya ilçe belediyeleriyle birlikte yapabilecektir. Büyükşehir belediyelerinin ilçe belediyelerine yetki devri yapabileceği veya birlikte yürütebileceği görevler şunlardır:Otopark yapmak ve işletmek, Otogar yapmak ve işletmek, Adres ve numaralandırma işlemleri, Mezarlıklar tesis etmek ve işletmek, Toptancı halleri yapmak ve işletmek, Mezbaha yapmak ve işletmek, Ana caddelerin temizlik hizmetlerini yapmak.

Büyükşehir belediyeleri yurtiçi ve yurtdışında çeşitli kurum ve kuruluşlarla ortak hareket ederek hizmet ve proje üretebilecek mi?

Yeni yasada büyükşehir belediyelerine kanunla verilen görevlerle sınırlı olarak, yurtiçi ve yurtdışında kamu sektörü, özel sektör ve sivil toplum örgütleriyle birlikte ortak hizmetler ve projelerle ilgili harcama yapma olanağı getirilmektedir.

Büyükşehir belediyelerinin otopark, büfe ve çay bahçelerinin işletmelerini 3. Kişilere devri mümkün mü? Nasıl?

Büyükşehir belediyelerinin şirketlerine ihalesiz verdiği otopark, büfe ve çay bahçelerinin üçüncü kişilere devri mümkündür. Devir işlemlerinin Devlet İhale Kanunu hü-kümlerine tabi olarak yapılması yeni yasada düzenlenmiştir.

İlçe belediyeleri otopark gelirleriyle ilgili nasıl bir yükümlülüğe sahiptir? Otopark gelirleri başka bir kaleme aktarılabilir mi?

İmar mevzuatı uyarınca ilçe belediyelerinin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirlerin, tahsil tarihinden itibaren 45 gün içinde büyükşehir belediyelerine aktarılması ve büyükşehir belediyelerince bu gelirlerin yalnızca otoparkların inşasında kullanılması söz konusudur.

Köyden mahalleye dönüşen yerleşim yerlerini ilçe merkezlerine bağlayan yolların yapım ve bakımı hangi belediyeye ait olacaktır?

Yeni Yasayla köyden mahalleye dönüşen yerleşim yerlerini ilçe merkezlerine bağlayan yolların yapım ve bakımı büyükşehir belediyelerine verilmiştir. Yerleşim merkezi ile ilgili yolların sorumluluğu ilçe belediyelerine aittir.

Yeni yasayla ulaşım koordinasyon merkezinin(UKOME) oluşturulmasında değişiklik olacak mı?

Ulaşım Koordinasyon Merkezlerine Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu’nun görevlendireceği ilgili oda temsilcisi üye olarak katılabilecektir.

Yeni yasaya göre maliye hazinesine devredilen taşınmazların durumu nedir?

Maliye hazinesine devredilen taşınmazlar Yeni Büyükşehir Yasası’nın yayımlandığı tarih itibariyle kullanılmakta olan kurumlara tahsis edilmiş sayılacaktır.

Büyükşehir olan illerde il özel idareleri, belediye ve köylerin personel, taşınır ve taşınmazlarının devir işlemleri nasıl gerçekleştirilecek, bu işlemler ne zaman tamamlanacak?

Kaldırılan il özel idaresi, belediye ve köylerin personel, taşınır ve taşınmaz malları ile hak alacak ve borçlarının ilgisine göre devrini yapmak, belediye ve il özel idarelerinde oluşan istihdam fazlası personeli tespit etmek üzere, illerde Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu kurulacaktır. Bu komisyon, vali yardımcısının başkanlığında ilgili belediye başkanlarının ve valinin uygun göreceği kurum ve kuruluşların temsilcilerinden oluşacaktır. Komisyona yardımcı olmak üzere, valinin görevlendirmesiyle alt komisyonlar da kurulabilecektir. Komisyonlarca paylaştırma ve devir işlemleri seçimden önce tamamlanacak, devir işlemi ilk mahalli idareler genel seçimi itibariyle uygulanacaktır.

Büyükşehir olan illerde paylaştırma ve devir işlemlerinden sonra ihtiyaç fazlası personelin durumu ne olacak?

Devirler sonrasında bir tek kadrolu (işçi ve memur) ve sözleşmeli personelin işine son verilmeyecektir. Ayrıca bu personel özlük haklarıyla birlikte yeni kurumlarına nakledilecektir.

Kapanan belediyelerdeki personelin alamadıkları alacakları ne olacak?

Personelin bu alacakları devroldukları belediyelerce ödenecektir.

Nüfusu itibariyle köye dönüşen belde belediyelerinin personel, taşınır ve taşınmazları nereye devredilecek?

Nüfusu 2000’in altında kaldığı için kapanarak köye dönüşen belediyelerin sahip olduğu personel, taşınır ve taşınmazları ile hak alacak ve borçları il özel idarelerine devredilecektir. Ancak köy halkının ihtiyaç duyacağı taşınır ve taşınmazlar Komisyon kararıyla köy tüzel kişiliğine bırakılacaktır.

Köye dönüşen belde belediyelerine verilen paylarla ilgili nasıl bir düzenleme getirilmektedir?

Köye dönüşen belediyeler için 5779 sayılı kanun uyarınca verilen paylar, 5 yıl süreyle ilgili il özel idarelerine gönderilmeye devam edecektir. İlbank A.Ş tarafından söz konusu belediyelerin kamu kurum ve kuruluşlarına olan borçları bu paydan karşılanacaktır.

Büyükşehir’e dönüştürülen illerin taşınır, taşınmaz malları ve personeli hakkında nasıl bir işlem tesis edilecektir?

Büyükşehir’e dönüştürülen il belediyelerinin her türlü taşınır ve taşınmaz malları ile personeli büyükşehir belediyesi, bağlı kuruluş ve ilçe belediyesi arasında Komisyonca paylaştırılacaktır.

Yeni yasayla büyükşehir ilçe belediyesi olan belediyelerce yürütülen hizmetlerde istihdam edilen personelin, taşınır ve taşınmaz malların paylaştırılması nasıl gerçekleştirilecek?

Yeni Yasayla birlikte büyükşehir ilçe belediyesi olan belediyelerce daha önce yürütülen; su ve kanalizasyon, katı atık depolama ve bertaraf, ulaşım ve toplu taşıma, her çeşit yolcu ve yük terminalleri, toptancı halleri, mezbaha, mezarlık ve itfaiye hizmetlerinde istihdam edilen personel, bu hizmetlerle ilgili her türlü taşınır ve taşınmaz mallar ve hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik yatırım, alacak ve borçlar Komisyonca ilgisine göre büyükşehir belediyesi ile ilgili bağlı kuruluş arasında paylaştırılacaktır.

Kadın ve çocuklar için konukevi açma zorunluluğu hangi belediyeler için söz konusudur?

Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100.000’in üzerindeki belediyelere kadınlar ve çocuklar için konukevleri açma zorunluluğu getirilmektedir.

Büyükşehir yasasında baz istasyonlarıyla ilgili yeni bir düzenleme getiriliyor mu?

Yeni yasayla belediyelere baz istasyonlarına ücreti karşılığında yer seçim belgesi düzenleme yetkisi verilmektedir.

Köylere hizmet götürme birliklerinin yerine nasıl bir düzenleme getiriliyor?

Yeni Yasaya göre büyükşehir sınırları içinde köy bulunmayacağından, daha önce bu birliklerin yürüttüğü hizmetler bağlı belediyelerce sürdürülecektir. Büyükşehirlerin dışında kalan illerde söz konusu birlikler hizmetlerini daha önce olduğu gibi sürdüreceklerdir.

Köylere hizmet götürme birlikleri motorlu taşıtlar vergisi ödeyecek mi?

Yeni yasada köylere hizmet götürme birlikleri de diğer kamu kurumları gibi motorlu taşıtlar vergisinden muafiyet kapsamına alınmaktadır.

Yeni düzenlemeye göre geçici ve gönüllü köy korucularının durumu ne olacak?

Büyükşehir olan illerde tüzel kişiliği kaldırılan köylerde görev yapan geçici ve gönüllü köy korucuları halen görev yaptıkları yerlerde görev yapmaya devam edecekler. Bu yerler için ihtiyaç olması halinde aynı usulle yeni görevlendirmeler yapılabilecektir.

Merkezi idarenin yürüttüğü işlerle ilgili olarak büyükşehirlerde nasıl bir görev dağılımı gerçekleşecektir?

Merkezi idarenin yürüttüğü işlerle ilgili; hizmetlerin etkinliğini ve verimliliğini arttırmak, kaynakların yerinde kullanımını sağlamak, hizmette aksamalara engel olmak, denetim alanındaki boşluğu doldurmak, rehberlik etmek, afet ve acil yardım hizmetlerini yürütmek üzere büyükşehir belediyesi bulunan 29 ilde valilik bünyesinde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı kurulacaktır. Büyükşehirlerde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı bünyesinde, diğer illerde ise valilik bünyesinde 112 Acil Çağrı Merkezi kurulabilmesi olanağı yeni yasayla sağlanmaktadır.

Sulama kooperatiflerinin durumu ne olacak?

Sulama kooperatifleri yeni yasal düzenlemeye göre de mevcudiyetini korumaktadır.

Altyapı birlikleri kapatılacak mı?

Yeni Yasayla tüzel kişiliği kaldırılan belediye, il özel idaresi ve köylerden oluşan birliklerle, bu yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren amaçları ortadan kalkacak olan mahalli idare birlikleri tüzüklerindeki hükümlere göre seçimlere kadar tasfiye edilir. Bu birliklerden üyeleri arasında tüzel kişiliği kaldırılmayan ve amaçları devam eden yerel yönetimler varsa, tüzüklerine göre, kalan üyelerle birlikler hizmetlerine devam eder.

Tüzel kişiliği kaldırılan köylerde itfaiye hizmetleri nasıl verilecek?

Büyükşehir olan illerde itfaiye hizmetleri ilin tamamında büyükşehir belediyeleri tarafından verilecektir. Büyükşehir belediyeleri bu hizmeti aksatmadan görebilmek için ihtiyaç duyulan en yakın hizmet noktalarında yeni itfaiye birimleri oluşturacak.

Park, bahçe, bakım onarım hizmetleri hangi birim tarafından yürütülecek?

İlçe belediyesinin sınırları içinde kalan park, bahçe bakım ve onarım hizmetleri bugüne kadar olduğu gibi yine ilçe belediyeleri tarafından verilecek. Ancak büyük parkların bakım ve onarımı büyükşehir belediyesi tarafından yürütülecek.

Mezarlık hizmetleri hangi birim tarafından verilecek?

Mezarlıklar tesis etmek ve işletmek büyükşehir belediyelerinin görevi olacak. Ancak defin işlemlerini ilçe belediyesi de yapabilecek.

Köyden mahalleye dönüşen yerlerde imar ve işletme Ruhsatı sorunu nasıl çözülecek?

Yeni Yasanın getirdiği düzenlemeyle mahalleye dönüşen köylerde 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’na göre oluşturulan Ulusal Adres Bilgi Sistemine kayıtlı veya Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uydu fotoğraflarıyla tespit edilen, entegre tesis niteliğinde olmayan tarım ve hayvancılık amaçlı yapılardaki işletmeler ile bu yerlerde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, fırın, kahve, lokanta, pansiyon, tanıtım ve teşhir büfeleri, yerleşim yeri halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatifler işletme ruhsatı almış sayılır. Bu işletmelerin bulunduğu binalar ile konutlardan, bu kanunun yayımlandığı tarihe kadar bitirilmiş olanlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya belediye ya da üniversiteler tarafından fen ve sanat kuralları ile ilgili mevzuat hükümlerine uygun yapıldığı tespit edilenler ruhsatlandırılmış sayılır. Ayrıca, bu yapılar elektrik, su ve bunun gibi kamu hizmetlerinden yararlandırılır.

Köyden mahalleye dönüşen yerlerde su ve elektrik abonelikleri iptal edilecek mi?

Mevcut abonelikler devam edecek. Bu yerlerde yeni su ve elektrik aboneliklerinin kurulmasına engel bir durum söz konusu değildir.

Yol, kanalizasyon ve su harcamalarına katılım Payı nasıl uygulanacak?

Yeni Yasada belediyelerce yol harcamalarına katılma payının alınıp alınmayacağı konusu belediye meclisinin yetkisine bırakılmaktadır. Su ve kanalizasyon katılım payı daha önce olduğu gibi alınmaya devam edilecektir.

Köyden mahalleye dönüşen yerlerde yeni konut yapımı için belediyelerden ücretsiz tip proje hizmeti alınabilecek mi?

İlçe belediyeleri veya ilçe belediyelerinin talep etmeleri halinde büyükşehir belediyeleri yörenin geleneksel, kültürel ve mimari özelliklerine uygun tip mimari projeler yapar veya yaptırır. Bu projeler ilgili belediyesince başvuru sahiplerine ücretsiz verilir ve uygulaması denetlenir.

Köyden mahalleye dönüşen yerlerde seçmenler kimleri seçmek için oy verecek?

Söz konusu yerlerde seçmenler; mahalle muhtarı ve ihtiyar heyeti seçimi, İlçe belediye meclis üyeleri seçimi, İlçe belediye başkanı seçimi ve büyükşehir belediye başkanı için oy kullanacak.

Büyükşehirlerde yeni ilçe kurulabilecek mi? Nasıl?

Büyükşehirlerde ilçe kurulabilmesi için, kurulacak ilçenin nüfusu en az 20.000 olmalıdır. Bununla birlikte büyükşehirde, ilçe olmak için doğal olarak bir ilçeden ayrılmak gerekecektir. Bu durumda ayrılmak istenilen ilçe nüfusu 100.000’in altına düşmemelidir. Birkaç ilçeden alınan nüfusla 20.000’i tamamlayarak ilçe olmak isteyen yerler ayrıldıkları hiçbir ilçenin nüfusunu da 100.000’in altına düşürmemelidir. Bütün bu prensip ve gerekliliklerin yanında ilçe kurulabilmesinin yeni bir kanunla mümkün olabileceği unutulmamalıdır.

Büyükşehir ile ilçe belediyesi veya ilçe belediyeleri arasındaki ihtilaflarda hangi kurum yetkili olacak?

Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri veya ilçe belediyelerinin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması durumunda, büyükşehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya ve gerekli koordinasyonu sağlamaya yetkili kılınmıştır.

Belediyeler amatör spor kulüplerine destek olabilir mi? Gençleri spora teşvik etmek amacıyla spor malzemesi verebilir mi?

Yeni Yasanın getirdiği düzenlemeye göre Belediyeler amatör spor kulüplerine ayni ve nakdi yardım da bulunabilir. Gençleri spora teşvik etmek amacıyla spor malzemesi dağıtabilir. Uluslararası müsabakalarda üstün başarı gösteren sporcuların yanında çalıştırıcılarına ve uluslararası müsabakalarda başarı gösteren öğrencilere ödül verebilir.

Nüfusu 500’ün altında kalan köylerimizin tüzel kişiliği kaldırılacak mı? Yeni mahalleler kurulabilir mi?

Yeni Yasa ile büyükşehir dışında kalan 52 ilde köy tüzel kişilikleri aynı şekilde korunuyor. Büyükşehirlerdeki köylerin tüzel kişilikleri nüfusa bakılmaksızın mahalleye dönüştürülüyor. Dolayısıyla bugün mevcut olan toplam 53382 muhtarlık sayısı aynen korunuyor. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra yeni mahalle kurulabilmesi için nüfus şartı aranıyor. Nüfusu 500’den aşağı olmamak üzere belediye meclisi kararıyla mahalle kurulabilmesine imkân tanınıyor.

Büyükşehirlerin dışında kalan 52 ilde tüzel kişilikleri devam eden özel idarelerde encümen üyelerinin sayısı azalıyor mu?

Atanmış ve seçilmiş üyeler 2’şer azaltılıyor. 11’den 7’ye düşürülüyor.

Büyükşehirlerin dışında kalan 52 ilde tüzel Kişilikleri devam eden il özel idarelerinde denetim komisyonları dışarıdan uzman personel çalıştırabilecek mi?

Belediyelerdeki denetim komisyonları gibi özel idarelerdeki denetim komisyonları da dışarıdan uzman çalıştırabileceklerdir.

Büyükşehirlerde genel bütçe vergi gelirlerinden Belediyelere sadece nüfus kriterine göre mi pay verilecek?

Yeni düzenlemeyle nüfus kriteri yanında yüzölçümü kriteri de dikkate alınarak Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden belediyelere pay verilecektir.

Küçük belediyelere verilen denkleştirme ödeneği devam edecek mi?

Nüfusu 10.000’nin altında olan belediyelere verilmekte olan denkleştirme ödeneği ciddi oranda arttırılmakta ve mevcut adaletsizlik giderilmektedir.

Muhtarlık seçiminde muhtarlar için ayrı ihtiyar heyeti için ayrı oy kullanılmaktadır. Hem muhtarın hem de İhtiyar heyeti üyelerinin isimlerinin yazılı olduğu tek oy pusulası kullanabilir mi?

Yeni Yasanın getirdiği düzenlemeye göre muhtarlık seçimlerinde muhtar ve azaların isminin aynı oy pusulasına yazılması mümkün olacak.İl Özel İdarelerinin Üye Olduğu Vilayetlere Hizmet Birliğinin Başkanı Yasa Gereği Ankara Valisidir.

Ankara il özel idaresi kapandığına göre bu birliğin başkanı kim olacak?

“İl Özel İdarelerinin bulunduğu illerin valileri arasından seçimle belirlenecektir.” Denmektedir; bundan ne amaçlandığın anlamak zor.

Tüzel kişilikleri kaldırılan il genel meclisi üyeliklerinin yerine kimler seçilecek?

Büyükşehirlerde büyükşehir meclis üye sayıları nüfusa göre artacak ve il genel meclisi üyeliklerinin yerini yeni nüfusa göre seçilen bu meclis alacak.

Yeni yasayla tüzel kişilikleri kaldırılan belde belediyeleri yasa yürürlüğe girene kadar hizmet vermeye nasıl devam edecek?

Yeni Büyükşehir Yasası’nın ilgili kısmı ilk mahalli seçimlerle birlikte yürürlüğe gireceğinden, hizmetler bir önceki yılda olduğu gibi devam ettirilecektir. Bununla birlikte bu belediyelerin taşınmazlarının tahsisi ve kiralanması, iş ve toplu iş sözleşmesinin yapılması, yeni nazım ve uygulama imar planının yapılması, her türlü imar uygulaması (inşaat ruhsatı hariç) iş makineleri ve diğer taşıtların satışı ile borçlanmaları İl Özel İdaresi’nin veya katılacakları belediyenin onayına bağlıdır.

Buna göre, tüzel kişiliği kaldırılan belediyelerin taşınmazlarının satışı ile vadesi tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi aşan borçlanmaları İçişleri Bakanlığı’nın onayına tabidir. Yeni yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı yapılmış memur alımları hariç olmak kaydıyla, bu madde kapsamına giren belediyeler tarafından nakil yoluyla atanacaklar da dahil olmak üzere hiçbir şekilde yeni personel alımı yapılamaz ve bu belediyeler tarafından aynı tarihten itibaren tüzel kişiliğinin sona erdiği tarihi geçecek şekilde veya mevcut hizmet alımlarının kapsamını ve personel sayısını genişletecek şekilde hizmet alımı sözleşmesi düzenlenemez.

Orman kanununda yer alan enerji nakil hatlarıyla İlgili bedeller konusunda yeni yasa’da bir değişiklik bulunuyor mu?

Yeni Büyükşehir Yasası bu konuda herhangi bir düzenleme içermemektedir. Yürürlükte olan Orman Kanunundaki mevcut düzenleme Enerji Nakil Hatlarıyla ilgili bedeller konusunda aynen geçerlidir.

Yeni büyükşehir yasasına göre, maden kanunu ile jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular kanununda il özel idarelerine verilen yetki ve sorumluluklar hangi kuruma ait olacaktır?

Bu konu aşağıdaki şekilde düzenlenerek yürürlüğe alınmıştır:4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununa göre verilen I (a) grubu maden ruhsatı ile 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununa göre verilen jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ruhsatına ilişkin yetki ve görevler, il özel idarelerinin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı illerde valiliklerce yürütülür. 3213 sayılı Kanuna göre maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı ruhsat sahasındaki tesisler için işyeri açma ve çalışma ruhsatına ilişkin yetki ve görevler, il özel İdarelerinin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı illerde valiliklerce yürütülür.

İl özel idarelerinin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı illerde; 3213 sayılı Kanuna göre verilen maden ruhsatları için il özel idareleri ve köylere hizmet götürme birliklerine verilen Devlet hakkı, I (a) grubu madenler için alınan harçlar ile aynı Kanuna göre valiliklerce yapılan I (a) grubu maden ihalelerinden elde edilen gelirler, 5686 sayılı Kanuna göre verilen idare payına ilişkin gelirler ve harçlar ile aynı Kanun gereğince valiliklerce yapılan ihalelerden elde edilen gelirler, 3213 ve 5686 sayılı Kanunlar gereğince valilik ve kaymakamlıklarca uygulanan idari para cezaları, 3213 ve 5686 sayılı Kanunlar gereğince yapılan ihaleler nedeniyle alınan teminatlardan elde edilen gelirler, genel bütçeye gelir kaydedilir.

Bu maddenin yedinci fıkrası kapsamında elde edileceği tahmin edilen gelirler esas alınarak Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı bütçesine gerekli ödenek konulur. Bu ödenekler öncelikle madenin veya jeotermal ve doğal mineralli su kaynaklarının bulunduğu yere en yakın yerleşim yerlerinin altyapı ve mahalli müşterek ihtiyaçlarında kullanılmak üzere İçişleri Bakanlığı bütçesine aktarılır. Aktarılan bu ödenekler Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları aracılığı ile kullanılır.

Bu Kanunun uygulanması ile ilgili tereddütleri gidermeye, düzenleyici ve yönlendirici işlemler yapmaya İçişleri Bakanlığı yetkilidir.

Yeni yasayla halkın yerel yönetimlerdeki temsilinde herhangi bir azalma olacak mı?

Yeni düzenlemeyle büyükşehirlerde İl Özel İdareleri kaldırılarak bu alanlar büyükşehir belediyesi kapsamına alınacağından, İl Genel Meclisi üyeleri yerine İlçe Belediye Meclisleri seçilecek ve bu üyeler arasından Büyükşehir Belediye Meclisi oluşacaktır. Halkın yerel yönetimlerde temsili açısından herhangi bir eksilme söz konusu değildir. İl Genel Meclisi üyeleri yerlerini İlçe Büyükşehir Belediye Meclisi üyelerine bırakacaklardır.

Yeni yasayla merkezi idarenin mevcut yetkilerinden yani merkezce veya valilik ve kaymakamlıklarca yürütülen hizmetlerde kullanılan yetkilerden yerel yönetimlere herhangi bir aktarımda bulunuldu mu?

Yeni düzenlemeyle Merkezi Yönetimin zayıflatıldığı veya üniter yapının bozulmadığı söylenmektedir. Söylediklerine göre; bu kanunla Merkezi İdare tarafından veya Valilik ve Kaymakamlıklarca yürütülen hizmetlerde kullanılan yetkilerden hiçbiri yerel yönetimlere devredilmemiş.

Devamında; “Sadece mevcut yerel yönetim birimlerince kullanılan yetkiler ve yürütülen hizmetler, büyükşehir belediyesi veya ilçe belediyelerine devredilmektedir. Ayrıca valilikler bünyesinde oluşturulan Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığına hizmetlerin etkin ve verimli şekilde yürütülmesi için denetim ve performans değerlendirmesi görevleri verilmiş; hizmetlerin aksamaması için kapsamı ve kullanım şekli açıkça belirtilen yetkiler yeniden düzenlenmiş bulunmaktadır.” değerlendirmesi yapılmaktadır.

Orman köylülerinin hakları yeni yasayla ne olacak?

Yeni Yasa’yla orman köylüsünün müktesep hakkı korunduğundan, orman köylüsünün bütün hakları daha önceden olduğu gibi aynı şekilde devam edecektir.

• *: AB mevzuatında yerellik; sorunların, mevcut otoritenin en küçük, en düşük seviyeli birimi tarafından çözülmesi gerektiğini belirten organizasyon prensibi.
  

http://blog.milliyet.com.tr/buyuksehir-belediye-yasasi--buyuk-seylerin-hesabi-mi-/Blog/?BlogNo=450953
http://blog.milliyet.com.tr/belediye-yasasi-mi--belediye-kasasi-mi-/Blog/?BlogNo=97066
Şevket ÇORBACIOĞLU
Teknopolitikalar Platformu
evesbere@gmail.com
GSM: 0506 609 00 32